Ιστορικές Ψηφίδες από το Παγγαίο

Του Κωνσταντίνου Π. Παπακοσμά*

Με αφορμή την επέτειο από τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ελευθερούπολης διοργάνωσε με επιτυχία Διαδικτυακή Εκδήλωση ιστορικού περιεχομένου, με τίτλο «Ιστορικές Ψηφίδες από το Παγγαίο» η οποία έγινε το περασμένο Σάββατο 27 Μαρτίου .

Είχα την τιμή να είμαι ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης παρουσιάζοντας τρία ιστορικά στιγμιότυπα της ευρύτερης περιοχής του Παγγαίου.

Συγκεκριμένα:

• Τη βύθιση ενός αγγλικού πλοίου το 1916, κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, στον Κόλπο του Ορφανού.
• Τη δωρεά του στρατιωτικού αεροπλάνου «Ελευθερούπολις» προς την Πολεμική Αεροπορία το 1929 μετά από συλλογή χρημάτων των κατοίκων της περιοχής της Ελευθερούπολης.
• Την 5η Πανελλήνια Συνάντηση Ορειβατών στο Παγγαίο Όρος τον Αύγουστο του 1940, λίγο πριν την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου.

Την εκδήλωση παρακολούθησαν και συμμετείχαν δεκάδες άτομα από όλη την Ελλάδα και έκαναν σύντομες παρεμβάσεις ιστορικού περιεχομένου παρουσιάζοντας μοναδικά τεκμήρια ιστορίας για την περιοχή του Παγγαίου.

Χαιρετισμό απεύθυνε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως κ.κ. Χρυσόστομος που είναι και πρόεδρος της διοικούσης επιτροπής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης, τονίζοντας την ανάγκη να πραγματοποιούνται τέτοιες εκδηλώσεις ειδικά σε αυτήν την εποχή που ζούμε.

Σημαντική ήταν η παρουσία και των εκπροσώπων του Δήμου Παγγαίου που τόνισαν την χρησιμότητα καταγραφής και ανάδειξης της τοπικής ιστορίας. Ιστορικοί ερευνητές από την περιοχή κατέθεσαν τις δικές τους ..ψηφίδες ιστορικής έρευνας .

Την εκδήλωση συντόνισε η προϊσταμένη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ελευθερούπολης, κ. Κωνσταντίνα Τρούτπεγλη.

Στις ιστορικές ψηφίδες παρουσίασα με φωτογραφικό υλικό και τεκμήρια ιστορίας από Ελληνικά και ξένα αρχεία την :

Βύθιση ενός Αγγλικού πλοίου το 1916 στη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου στον κόλπο του Ορφανού. Έκανα αναφορά στο «φορτίο» του πλοίου την Αγγλική και Γαλλική δύναμη στην Θάσο την ..εμπλοκή των Ελλήνων , τη Βουλγαρική παρουσία στη περιοχή αλλά και για τα υποβρύχια των Γερμανών.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 η Ελλάδα ήθελε να αποκτήσει αξιόμαχη πολεμική αεροπορική δύναμη. Σε όλη την Ελλάδα είχαν συγκεντρώνονταν χρήματα για την επίτευξη αυτού του στόχου. Ιδιαίτερη βαρύτητα είχε η συγκέντρωση χρημάτων στη περιοχή του Παγγαίου και η

Αγορά του στρατιωτικού αεροπλάνου, που το ονόμασαν ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΗ και το δώρισαν στην νεοσύστατη Πολεμική Αεροπορία.

Ήταν μια πράξη πραγματικά αξιέπαινη και αξιοθαύμαστη για τους φτωχούς και πρόσφυγες κατοίκους της περιοχής αυτής.

Αφορμή για την αναζήτηση και ανεύρεση του σημαντικού υλικού γύρω από τη σημαντική ενέργεια της δωρεάς του στρατιωτικού ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΥ με την ονομασία «ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΙΣ » στις ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας, στην οποία προέβη το 1929 η περιοχή του Παγγαίου υπήρξε ο εντοπισμός σειράς δημοσιευμάτων στον τοπικό και πανελλαδικό τύπο.

«Περιηγήσεις στο Παγγαίο όρος στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα - Η περιγραφές .. από ψηλά». Η ιδέα για την παρουσίαση της ιστορικής αυτής ψηφίδας με θέμα: «Περιηγήσεις στο Παγγαίο όρος στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα - Η περιγραφές .. από ψηλά», γεννήθηκε μέσα στους φιλόξενους χώρους της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης, μία βύθιση στον τόμο του δευτέρου εξαμήνου του έτους 1940 της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Μια αναζήτηση στοιχείων για την Καβάλα και την περιοχή την δύσκολη και συνάμα καθοριστική για την ιστορία της χώρας μας χρονιά.

Κάπου εκεί στα τέλη Αυγούστου του 1940 τα κιτρινισμένα και αρκετά σχισμένα φύλλα της εφημερίδας προβάλλουν με πηχυαίους τίτλους τα γεγονότα της εποχής, τα μαύρα σύννεφα του πολέμου, που έχει ήδη ξεκινήσει στην Ευρώπη, φθάνουν απειλητικά πάνω από την Ελλάδα.

Ακτίνα ηλίου, όαση αισιοδοξίας μια ολοσέλιδη αναφορά στην 5η Πανελλήνια Συνάντηση των Ορειβατών στο δικό μας βουνό, το όρος Παγγαίο.

Η εκδήλωση της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ελευθερούπολης έχει καταγραφεί σε αρχείο video και είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης .

Στις φωτογραφίες Μια εικόνα από την διαδικτυακή εκδήλωση, ο Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως κ.κ. Χρυσόστομος, το Αγγλικό πλοίο clacton, δημοσίευμα εφημερίδας της Θεσσαλονίκης για τις .. αγορές των αεροπλάνων, δημοσίευμα της εφημερίδας "Μακεδονία" για την ορειβατική συνάντηση στο Παγγαίο το 1940.

*Ο Κωνσταντίνος Π. Παπακοσμάς καταγράφει την νεότερη ιστορία της περιοχής.