Η Ιστορία στο Παγγαίο

Την δεύτερη μέρα του Πάσχα, στα ερείπια του βυζαντινού ναού, που βρίσκεται στον χώρο των νεκροταφείων του χωριού Χορτοκόπι του Δήμου Παγγαίου , μετά την τέλεση της Ιερής Ακολουθίας, από τον εφημέριο του Ιερού Ναού Αγίου Ευγενίου Χορτοκοπίου, π. Κύριλλο Ποτηρένια, πραγματοποιήθηκε ομιλία, με θέμα: "ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ «ΠΑΛΙΟΠΡΑΒΟ" από τον Δικηγόρο και Ιστορικό ερευνητή Θεόδωρο Λυμπεράκη . Ο εξαίρετος φίλος Θοδωρής, .. μας είχε όμως ένα ακόμα .. "ιστορικό δώρο" . Μια μικρή ξενάγηση και πολλές ιστορικές αναφορές στην Εκκλησία του Αγίου Νικολάου

Ο Άγιος Νικόλαος είναι ένας ιστορικός Ναός. Φαίνεται πως ο τόπος της ανέγερσής του Ιερού Ναού τον 4ο με 5ο αιώνα είχε χρησιμοποιηθεί προηγουμένως από τους χριστιανούς της περιοχής για ανέγερση παλαιοχριστιανικής Βασιλικής, και μάλιστα σε ένα χώρο όπου στα Ρωμαϊκά χρόνια κατείχε και πάλι θέση ιερή, αφού κάτω από το ιερό βήμα του Ναού υπήρχε ένας τάφος κάποιου νεαρού Ρωμαίου Στρατιώτου.

Δυστυχώς όμως λόγω των βαρβαρικών επιδρομών που έγιναν στην πόλη, παραμένει άγνωστη η τύχη του Παλαιοχριστιανικού Ναού. Η σύσταση επισκοπής για την περιοχή της Ελευθερούπολης, η οποία είχε και την εποπτεία του Ναού, αναφέρεται ιστορικά περίπου μετά τον 9ο αιώνα.

Το 1759 περίπου, μετά την λαίλαπα των σταυροφοριών και το έρεβος της Τουρκοκρατίας η Δημογεροντία του τότε ανθηρού, πήρε την άδεια για την ανέγερση του γραφικού Ναού του Αγίου Νικολάου και με σκοπό να κερδίσουν ύψος, γίνεται περίπου υπόσκαπτος. Και έτσι υπόσκαπτος παραμένει μέχρι και σήμερα.