Το δάσος της Καβάλας..

Από την αναδάσωση του 1926 στη φωτιά του 1985

Το δάσος της Καβάλας..

Οι ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ θα αναφερθούν στο χρονικό της .. αναδάσωσης στα βουνά που περιβάλουν την πόλη μας. Θα ..γυρίσουμε τον χρόνο πίσω στις πρώτες δεκαετίας του 20ου αιώνα , τότε που η Καβάλα στερούνταν παντελώς του πρασίνου. Τα βουνά ήταν «γυμνά» και οι βράχοι φάνταζαν πάνω από την μικρή πόλη.

ΓΡΑΝΙΤΕΝΙΟΙ ΛΟΦΟΙ

Καβάλα έτος 1926 , αποθήκες καπνού και καπνομάγαζα συνέθεταν κατά κύριο λόγο την οικιστική όψη της πόλης. Σε κάθε γωνιά, από το κέντρο ως τα προάστια, η Καβάλα αναδύει έντονη τη μυρωδιά του καπνού. Η βαριά, μολυσμένη ατμόσφαιρα και η έλλειψη φρέσκου, καθαρού αέρα ενθαρρύνουν το φοβερό «χτικιό» , τη φυματίωση, να οδηγεί ολοένα και περισσότερους καπνεργάτες σε μια μονόδρομη πορεία προς τον θάνατο.

ΕΛΠΙΔΑ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ

Κάτω από αυτές τις συνθήκες οι Καβαλιώτες στρέφουν το βλέμμα τους προς τον ορεινό όγκο που περιβάλλει την πόλη γυμνός, τότε, από κάθε ίχνος βλάστησης. Το βουνό τότε δυσχέραινε την ζωή τους το χειμώνα δε με τις πλημμύρες γέμιζαν νερό α φτωχόσπιτα των προσφύγων. Το καλοκαίρι δε η ζέστη ήταν αφόρητη. Αν όμως γίνονταν αναδάσωση πολλά θα μπορούσαν να αλλάξουν τουλάχιστον για τις επόμενες γενιές..

Πόσο όμως ήταν εφικτό να φτιάξεις δάσος εκεί που η φύση είχε μόνο βράχια και πέτρα; Οι πρόγονοι μας όφειλαν να ..δοκιμάσουν. Η καπνούπολη ζητούσε απεγνωσμένα τον .. «πνεύμονα» για να αναπνεύσει.

Ο ΔΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ

Δήμαρχος την εποχή εκείνη στην πόλη ήταν ο Ευγένιος Ιορδάνου και Γενικός Γραμματέας στον Δήμο ο Δημήτρης Λαμπαδίτης.

Ο τελευταίος σε μαρτυρία του στο Δημοτικό Μουσείο σημειώνει.. «Με κάλεσε στο γραφείο ο Δήμαρχος Ιορδάνου το 1926, κι όταν πήγα μου είπε «κ. Λαμπαδίτη θέλω πράσινο,» , κ. Δήμαρχε, το πράσινο θέλει λεφτά» του είπα. Με πολλούς κόπους , τελικά κάναμε ένα θαυμάσιο δάσος, ένα ζωντανό πνεύμονα για την Καβάλα».

Οι αντιπολιτευόμενες παρατάξεις στο Δημοτικό Συμβούλιο είχε έντονες αντιρρήσεις. Προέβλεπε ότι τα δένδρα που θα φυτευτούν θα είχαν ελάχιστες μέρες ζωής και κατηγορούσε τον Δήμαρχο για σπατάλες. Όσο όμως περνούσε ο καιρός οι Καβαλιώτες έβλεπαν τα δενδράκια να μεγαλώνουν, να αναθαρρεύουν και αρχίζουν μαζικά πια να παίρνουν μέρος στην προσπάθεια για την αναδάσωση. Το κάλεσμα ήταν για όλους τους Δημότες.

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΗΡΥΚΑΣ ΓΡΑΦΕΙ..

Η καθημερινή εφημερίδα της εποχής ΚΗΡΥΚΑΣ έγραφε.. « Σπουδαιότατον ζήτημα για την πόλη μας. Λόγω του ανωφερούς της τοποθεσίας της η Καβάλα υφίσταται κατά έτος τεράστιες ζημιές από τας πλημμύρας. Μόνον δε η υπαρξις άνωθεν και γύρω της Καβάλας, είναι δυνατόν να αναχαιτήσουν αν μη να αποκλείσουν εντελώς τα ζημιάς αυτάς. Εκτός όμως τούτου η αναδάσωσις θέλει εξυπηρετήση την πόλιν μας και από απόψεως υγείας. Ως γνωστόν δε η υγεία είναι το άπαντον των βλέψεων ενός Δήμου. Συνεπώς εις το ζήτημα της αναδασώσεως οφείλομεν όλοι οι Δημόται να αποδόσωμεν ιδαιτέραν όλων σημασίαν..».

Στρατός και Δασαρχείο συμβάλουν στην προσπάθεια εκείνη. Με πρωτοπόρους τους Μαθητές κάθε Κυριακή οι Καβαλιώτες κατακλύζουν το βουνό και φυτεύουν δένδρα, κυρίως πεύκα.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ

Η προσπάθεια για την αναδάσωση της Καβάλας ξεκίνησε το 1926. Δασάρχης ήταν Λουκάς Λουκόπουλος του οποίου η συμβολή στην προσπάθεια του Δήμου ήταν καθοριστική. Παρά το ελάχιστο δασικό προσωπικό και φυσικά τα ανύπαρκτα τεχνικά μέσα ο στόχος ήταν να γεμίσουν δένδρα οι γρανιτένιοι βράχοι της πόλης.

Παράλληλα δημιουργήθηκε φιλοδασική επιτροπή η οποία συντόνιζε το όλο έργο. Κάθε Κυριακή, μετά την εκκλησία και στις εποχές όπου το φύτεμα δένδρων ήταν εφικτό Καβαλιώτες κάθε ηλικίας ανηφόριζαν στο βουνό για να «φυτέψουν ένα δένδρο» .

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ

Η παρουσία στην Καβάλα του Σώματος Στρατού βοήθησε τα μέγιστα στην πρωτοβουλία του Δήμου. Οι στρατιώτες και τα τεχνικά μέσα που διέθεταν χρησιμοποιούνταν στην αναδάσωση. Στα κακοτράχαλα βουνά ανοίχτηκαν υποτυπώδεις δρόμοι πρόσβασης και το έργο των αναδασωτών γίνονταν πιο εύκολο.

Η αναδάσωση συνεχίστηκε και επί Δημαρχίας Κλέάνθη Τερμεντζή οπού συστάθηκε και τοπική δασική επιτροπή με επικεφαλής τον Νομάρχη και μέλη τον Δασάρχη Λάζο και τους Καβαλιώτες Χαράλαμπο Ολύμπιο, Ιωάννη Τσικριτσή, Κορνηλία Ιωαννίδου, Στέφανο Μαρμαρινό και Δημήτριο Λαμπαδίτη.

Η ΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ Ε. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

Το 1929 έρχεται στην Καβάλα ο Ελευθέριος Βενιζέλος , συμβολικά μετέχει στην προσπάθεια αναδάσωσης. Φυτεύει ένα δένδρο στην αρχή του προσφυγικού συνοικισμού των Πεντακοσίων.

Η περιγραφή στον ΚΥΡΗΚΑ μας μεταφέρει στην μοναδική εκείνη στιγμή « Εκ των ανωτέρω συνοικισμών ο κ. Βενιζέλος κατ΄ευθύνη εις τον προσφυγικόν συνοικισμόν Πεντακοσίων όπου παρέστη εις την εορτήν του πρασίνου. Εις τα Πεντακόσιαν ανέμενεν άπειρον πλήθος. Εκεί είχον παραταχθή και όλαι αι ανωτέραι τάξεις των δημοτικών σχολείων και οι μαθήτριαι της Βιοτεχνικής σχολής θηλέων με επί κεφαλής την μουσικήν του ορφανοτροφείου Πραβίου. Αμα τη αφίξει του αυτοκινήτου του κ. πρωθυπουργού, ολόκληρος εκείνη η ανθρωπομάζα εξέσπασεν σε ουρανομήκες ζητωκραυγάς και επευφημίας. Πρωτοφανής υπήρξεν ο επικρατήσας ενθουσιασμός του πλήθους. Το πλήθος ώρμησε και περικύκλωσε το αυτοκίνητον του κ. πρωθυπουργού της ζώνης των Χωροφυλάκων διασπαθείσης προς στιγμήν. Επελθούσης σχετικής ησυχίας ο κ. Βενιζέλος εξήλθε του αυτοκινήτου εις το ιδρυόμενον άλσος, ενώ τα ενθουσιώντα πλήθη τον έρραινον με άνθη. Εις το άλσος του επεδόθη δενδρύλλιον πευκου, το οποίο εφύτευσε και επότισε αριστοτεχνικώτατα.» .

ΤΟ ΦΥΤΩΡΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ

Ο Δήμος είχε δημιουργήσει φυτώριο για την αναπαραγωγή από σπόρους δενδρυλλίων που λειτουργούσε στο Περιγιάλι (Καρά ορμάν) . Η ποικιλία που προτιμήθηκε ήταν τραχιά Πεύκη που ήταν ανθεκτική στη ξηρασία και μπορούσε να ευδοκιμήσει σε φτωχά εδάφη. Η μεταφορά των δένδρων και των υλικών γίνονταν με υποζύγια. Η αναδάσωση δεν ακολούθησε κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο. Με μεγάλο ενθουσιασμό οι Καβαλιώτες φύτευαν τα δένδρα, καλύπτοντας κάθε σπιθαμή ορεινού εδάφους, χωρίς όμως να φροντίζουν για την δημιουργία δρόμων ή ..αντιπυρικών ζωνών. Βέβαια οι πυρκαγιές ήταν ..σπανιότατη είδηση . Στο κύριο μέρος του περιαστικού δάσους από τα Νεκροταφεία ως τον Άγιο Σίλα , η αναδάσωση είχε ήδη ολοκληρωθεί μέχρι το 1932.

Σύμφωνα με τα αρχεία των Δασικών Υπηρεσιών στην εικοσαετία 1946 -1996 φυτεύτηκαν πάνω από 1.714.000 δενδρύλλια. Ο μήνας Αύγουστος του 1985 έχει χαραχτεί όμως στην μνήμη μας για την καταστροφή του περιαστικού δάσους της πόλης από την μεγάλη φωτιά της 14ης και 15ης Αυγούστου. Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή για τα γεγονότα που ακολούθησαν. Το παρήγορο το δάσος της Καβάλας έχει αναγεννηθεί ξανά .