Στο διάβα του χρόνου … ξέρετε ότι

Τοπικές ιστορίες για πρόσωπα γεγονότα αλλά και σημεία της πόλης. Είναι ευχάριστο ότι πολλοί συμπολίτες μας ασχολούνται με την καταγραφή της νεώτερης τοπικής ιστορίας, μέσα από διηγήσεις παλαιοτέρων, δημοσιευμάτων στον τοπικό αλλά και πανελλαδικό τύπο αλλά και από στοιχεία που συλλέγουν μέσα από την ανάγνωση βιβλίων. Δημοσιεύουν στοιχεία για την Καβάλα των προηγούμενων δεκαετιών αλλά και αιώνων.

Η ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Μια τέτοια αναφορά «αλιεύσαμε» στο διαδίκτυο και αφορά το κτίριο της παλιάς Εμπορικής Σχολής στην οδό Θ. Πουλίδου, και την ιστορία του πρώτου κατόχου και δημιουργού του κτιρίου.

Για την Εμπορική αναφέρονται τα εξής : «Ένα εμβληματικό κτίριο που δεσπόζει στο λιμάνι της πόλης. Εφιάλτης όμως , για τους Καβαλιώτες τα χρόνια της Βουλγαρικής κατοχής, στα υπόγεια του οποίου η περιβόητη και μισητή Βουλγαρική αστυνομία «Οχράνα» βασάνισε και σκότωσε πολλούς.

Το κτίριο χτίσθηκε γύρω στο 1905 από τον Τούρκο μπέη Mehmet Ali Πασατζίκ, εγγονό του Kavalali Mehmet Ali Pasa. Το σπίτι είναι χαρακτηριστικό δείγμα Οθωμανικού κλασικισμού με επιδράσεις Art Nouveau.

Στον Τούρκο μπέη ανήκαν μεγάλες εκτάσεις γης στο Κιουτσούκ Ορμάν ( το οικόπεδο που κτίσθηκε το 16ο Δημοτικό όπως και η εκκλησία της Μεταμόρφωσης ήταν δικά του). Ο ίδιος επίσης διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος το 1915, επί δημαρχίας Κλεάνθη Τερμεντζή.

Συνομήλικος , στενός φίλος και συνεταίρος στα καπνά με τον Αχιλλέα Βάρδα, εγκατέλειψε την Καβάλα με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924.

Αργότερα στη Σαμψούντα, στα 1931-32 ο Πασατζίκ, χάρισε ως γαμήλιο δώρο στην εγκατεστημένη εκεί πρωτότοκη θυγατέρα του φίλου του Αχιλλέα, ένα χρυσοποίκιλτο πορφυρό καφτάνι του 18ου αιώνα, που ανήκε στη θεία του Yenge Hanum.

Οι πληροφορίες για τον Mehmet Ali Πασατζίκ είναι από το εξαιρετικά εμπεριστατωμένο βιβλίο της Χριστίνας Βάρδα με τίτλο «ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΒΑΡΔΑ». Το βιβλίο αυτό είναι μία ιστορική έρευνα και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα βιογραφικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, τις δραστηριότητες προσώπων, την τοπική ιστορία της Καβάλας και της Θεσσαλονίκης». Σήμερα το κτίριο στεγάζει το 5ο Γυμνάσιο Καβάλας. Η εικόνα του είναι εντυπωσιακή αφού έχει συντηρηθεί και η εξωτερική βαφή του έχει τονίσει τα όμορφα χαρακτηριστικά του.

ΛΥΚΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ

Άλλη μια ψηφίδα τοπικής ιστορίας είναι το Λύκειο Ελληνίδων Καβάλας, εβδομήντα πέντε χρόνια ζωής στην πόλη συμπλήρωσε φέτος. Η αίτηση για την αναγνώριση του Σωματείου υπεβλήθη στις 9 Νοεμβρίου 1945 στο Πρωτοδικείο Καβάλας και αναγνωρίστηκε ως Σωματείο το "Λύκειον Ελληνίδων Καβάλλας", με έδρα την Καβάλλα, σύμφωνα με την απόφαση αρ. 106/1945 του Πρωτοδικείου Καβάλλας, η οποία «εδημοσιεύθη εν εκτάκτω δημοσία επ' ακροατηρίου συνεδριάσει την 7ην Δεκεμβρίου 1945».Σύμφωνα με το Καταστατικό του το "Λύκειον Ελληνίδων Καβάλλας" είναι: «αυτοτελές Σωματείον», «διατελεί εις επαφήν με το εν Αθήναις Λύκειον» από το οποίο και εκπροσωπείται στη Διεθνή Ομοσπονδία των Λυκείων των Λεσχών, «...έχει ιδίαν σφραγίδα σχήματος κυκλικού» με την αναπαράσταση στη μέση των αρχαιοτήτων των Φιλίππων και γύρω τις λέξεις «Λύκειον Ελληνίδων Καβάλλας» και το έτος της ίδρυσης 1945. Έχει επίσης σήμα όμοιο με τη σφραγίδα για τα μέλη του Δ.Σ. και «απλούν μετάλλιον κυανού χρώματος σχήματος Πετάλου με λευκά γράμματα Λ.Ε.Κ.» για τα μέλη του Σωματείου.

Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΑΒΑΛΑΣ

Εξήντα πέντε χρόνια ζωής και για την Βιβλιοθήκη , την 5η Μαρτίου 1955 έπαιρνε σάρκα και οστά , με δημοσίευση στην εφημερίδα της κυβέρνησης το διάταγμα για την δημιουργία Δημοτικής Βιβλιοθήκης στην Καβάλα. Είχαν προηγηθεί τον προηγούμενο χρόνο (1954) αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Καβάλας και είχαν αποσταλεί στο Υπουργείο των Εσωτερικών. Ο επί των Εσωτερικών Υπουργός Ι. Νικολιτσάς συντάσσει το διάταγμα «Περί συστάσεως εν τώ Δήμω Καβάλας ιδίου νομικού προσώπου, υπο τίτλον «Βιβλιοθήκη Δήμου Καβάλας». Είχε προηγηθεί η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου την 27η Σεπτεμβρίου 1954 αλλά και η γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας την 22α Δεκεμβρίου 1954.

Το Διάταγμα υπογράφει ο Βασιλέας Παύλος. Μία από τις παραγράφους του μοναδικού άρθρου συστάσεως της Βιβλιοθήκης αναφέρει « Το νομικόν πρόσωπον διοικείται υπό πενταμελούς αδελφάτου, απαρτιζομένου έκ του Δημάρχου Καβάλας, ως προέδρου και τεσσάρων εγκρίτων πολιτών της Καβάλας οριζομένων υπό του δημοτικού συμβουλίου.»

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ

Από το Λύκειο Ελληνίδων, την Δημοτική Βιβλιοθήκη στο Δημοτικό Ωδείο. Στο θαυμάσιο νεοκλασικό κτίριο επί της οδού Βενιζέλου στεγάζεται εδώ και τρείς περίπου δεκαετίες το Δημοτικό Ωδείο Καβάλας. Θυμίζουμε ότι πριν τον πόλεμο στο φύλλο της εφημερίδας της κυβέρνησης δημοσιεύονταν το Βασιλικό Διάταγμα της ίδρυσης του Δημοτικού Ωδείου Καβάλας, ήταν η 19η Μαρτίου 1938. Είχαν προηγηθεί δύο αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Καβάλας, επί Δημαρχίας Αθανασίου Μπαλάνου, αυτή με αριθμό 467 το έτος 1937 και αυτή με αριθμό 43 του έτους 1938. Το Φ.Ε.Κ. με αριθμό 105 ήταν ιδρυτική πράξη του Ωδείου.