Στην Κωνσταντινούπολη.. αλλά και προσφυγικές ιστορίες

Ήταν πριν μερικά χρόνια , η πρώτη φορά που βρέθηκε, ο συντάκτης του κειμένου αυτού, στην Κωνσταντινούπολη. Στην Πόλη των ιστοριών , των χρωμάτων της γεύσης των οσμών αλλά και των αντιθέσεων.

Στην Πόλη! Στη Κωνσταντινούπολη! Λέξη-συμπυκνωμένη μαγεία που έχουν συνυφάνει θρύλοι, ιστορία, θρήνοι και ποίηση. Κάστρα άπαρτα που αλώθηκαν, θυσιαστήριο αίματος και θυμιατήρι πολιτισμού, γέφυρα και χωνευτήρι ηπείρων, πολιτισμών, λαών, γλωσσών και θρησκειών. Κοσμοπολίτικη «από γεννησιμιού της», πολιτεία απαστράπτουσα ήδη τότε που οι άλλες πόλεις της Δύσης ήτανε ακόμα μέσα στις λάσπες .. «Βασιλίδα των Πόλεων» τότε, Βασίλισσα της Οικουμένης σήμερα, μας καλεί, πάντα, να ακούσουμε την πάλλουσα καρδιά της, να «νίψουμε τα ανομήματα» και να προσκυνήσουμε τα ιστορικά της χώματα... πρωτεύουσα δύο Αυτοκρατοριών. Αγκαλιάζει τις όχθες του Βοσπόρου και γεφυρώνει Ασία και Ευρώπη, μας προκαλεί , τόσο μεγάλη συγκίνηση που δεν μας προκαλεί καμιά άλλη πόλη στον κόσμο.

Μεγαλόπρεπα τα μνημεία της Βυζαντινής περιόδου. Φυσικά πρώτο αυτό της ανεπανάληπτης εκκλησίας της Αγίας Σοφίας, το κολοσσιαίων διαστάσεων οικοδόμημα - σήμερα μουσείο για χιλιάδες επισκέπτες , ένα από τα πιο αριστουργηματικά αρχιτεκτονικά επιτεύγματα όλων των εποχών.

Επίσκεψη και στο Παλάτι - Μουσείο του Τοπ Καπί (όπου γυρίστηκε η ταινία του Ζυλ Ντασέν με τη Μελίνα Μερκούρη. Γυρίσματα της ταινίας έγιναν το 1962 και στην Καβάλα), με τις θαυμάσιες συλλογές πολύτιμων λίθων, θρόνων, λάβαρων, αλλά και το χαρέμι του Σουλτάνου.

Μέρος της εκλεκτής παρέας δεν μπορούσε να μην επισκεφθεί και την Κλειστή Αγορά του Καπαρλί Τσαρσί, τους παλιούς στάβλους του Ιουστινιανού, με τα 4.000 καταστήματα με δερμάτινα είδη, αλάβαστρα, είδη δώρων, χρυσαφικά και ασημικά, ξυλόγλυπτα, ρούχα, ξηρούς καρπούς, γυάλινα διακοσμητικά, μουσικά όργανα και ναργιλέδες, αντίκες, χειροποίητους τάπητες και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς. Απαραίτητη προϋπόθεση γι αυτούς που .. αγόρασαν το ... παζάρεμα!

ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ

Επίσκεψη φυσικά και στην κορωνίδα της Ορθοδοξίας στο Πατριαρχείο. Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης αναπτύχθηκε στενά και σε άμεση σχέση με την ανάπτυξη της ίδιας της πόλης. Έτσι, ο επίσκοπος της Νέας Ρώμης σταδιακά εξελίχθηκε σε Οικουμενικό πατριάρχη. Θεωρητικά, ο πατριάρχης συνεργαζόταν μαζί με τον αυτοκράτορα υπό την αρχή της συμφωνίας, στενής και ειρηνικής συνεργασίας. Αν και μεμονωμένοι πατριάρχες βρέθηκαν ορισμένες φορές να είναι τελείως παραγκωνισμένοι από ισχυρούς αυτοκράτορες ή να εμπλέκονται σε έντονη αντιπαράθεση με την αυτοκρατορική βούληση. Σήμερα το Οικουμενικό Πατριαρχείο υφίσταται ως η πρώτη στην τάξη μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών και φέρει το ιστορικό προνόμιο της απόδοσης αυτοκέφαλων στις τοπικές εκκλησιαστικές διοικήσεις. Η Δ' Οικουμενική Σύνοδος της Χαλκηδόνας στα 451 απέδωσε ίσα πρεσβεία στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως - Νέας Ρώμης με τον Επίσκοπο της πρεσβυτέρας Ρώμης

Η Κωνσταντινούπολη είναι κατ' εξοχήν πόλη στην οποία ευδοκίμησαν οι εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες. Η ελληνική ήταν η μεγαλύτερη και αποτελούνταν από μικρότερες κοινότητες.

..ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ

Στην μνήμη όμως έρχονται και οι τραγικές στιγμές του ξεριζωμού των Ελλήνων από την Πόλη, την Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Θράκη. Στην μνήμη έρχονται τα ακούσματα από τον νέο ξεριζωμό των Σεπτεμβριανών του 1995 των Ελλήνων της Πόλης. Στην Καβάλα εκατοντάδες ήταν οι πρόσφυγες που ήρθαν όλα αυτά τα χρόνια από την Κωνσταντινούπολη την γύρω περιοχή τη Θράκη , τα παράλια της Μικρά Ασίας τα νησιά του Βοσπόρου.

Στην ιστορική μας έρευνα εντοπίσαμε ότι και ένα πλοίο που είχε το όνομα «Καβάλλα» το 1922 μετέφερε από τις αλησμόνητες πατρίδες πρόσφυγες στην Καβάλα αλλά και στην Θεσσαλονίκη αλλά και σε άλλα Λιμάνια της Ελλάδας. Δεν ήταν το μοναδικό δεκάδες πλοία ναυλωμένα από την Ελλάδα αλλά και πλοία εφοπλιστών μεταφέρουν ανθρώπινες ψυχές και λιγοστές αποσκευές .

Η Καβάλα , προσπαθεί να χωρέσει μέσα στους γρανιτένιους λόφους της και στους ελεύθερους χώρους του υποτυπώδεις λιμανιού της όλους τους προγόνους μας, όλα τα παιδιά από την Ελλάδα της ανατολής. Κυνηγημένοι με χατζάρες φονικές, πυρπολήσεις, κι ατιμώσεις, κι αρπαγμένοι με τη βία μέσα από πανάρχαιες κοιτίδες Ελληνισμού, έρχονται να ..κουρνιάσουν εδώ.

Ο εφοπλιστής Φίλιππος Καβουνίδης από την Τρίγλια Βιθυνίας, γαμπρός επ' αδελφή του τραγικού ιεράρχη Χρυσοστόμου Σμύρνης, που είχε διακονήσει και στην Δράμα ως Μητροπολίτης, σώζει αδιάκοπα ζωές των συμπατριωτών του.

Το 1922 το πλοίο του, «Ευστράτιος Καβουνίδης» μεταφέρει σε λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας κατοίκους από πόλεις και χωριά της Μικράς Ασίας . Η ίδια Εταιρία με τα πλοία Χελιδόνι, Βιθυνία, και Τρίγλια , μεταφέρει και κατοίκους της πατρίδας του και στην Καλαμαριά.

Φθάνουν... κι όλο φθάνουν τα πλοία φορτωμένα, έτοιμα να βουλιάξουν από το βάρος. Κι αδειάζουν... κι αδειάζουν στο Λιμάνι της πόλης Τα πλοία που ακτινωτά έρχονται από τόσες διαφορετικές γεωγραφικές θέσεις, Μαύρη θάλασσα , Πόντο, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Θράκη...

Οι πρόσφυγες, από τον Πόντο, την Μικρά Ασία και λίγο αργότερα από την Θράκη , είχαν να αντιμετωπίσουν την πείνα, τις στερήσεις, την ανεργία αλλά και τις αρρώστιες, κυρίως ελονοσία στα χωριά του κάμπου, στην Χρυσούπολη και αλλού , που μαζί με τις κακουχίες τους θέριζαν. Η δυσκολία της προσαρμογής στην καινούργια πατρίδα μεγάλη. Αλλά ακόμη μεγαλύτερο το πείσμα τους, η δύναμη και το πάθος για ένα καινούργιο ξεκίνημα, μια νέα ζωή.

Μετά τη διαμονή, τον πρώτο καιρό σε σκηνές και σε παραπήγματα, από το 1926 και ύστερα ξεκινά η διανομή των οικοπέδων και η κατασκευή των πρώτων σπιτιών, τα περισσότερα παράγκες στην αρχή, με τη βοήθεια της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και της Κοινωνικής Πρόνοιας. Στην Καβάλα χτίζονται ολόκληρες προσφυγικές συνοικίες των Πεντακοσίων των Χιλίων . Μερικά χρόνια μετά, κι ενώ θα αποχωρήσουν οι μουσουλμάνοι κάτοικοι της θα εγκατασταθούν πρόσφυγες και στα σπίτια των ανθρώπων αυτών.

Αποδεικνύεται, στην ιστορική αναζήτηση ότι το internet για ακόμα μια φορά είναι μια από τις καλύτερε πηγές πληροφοριών.
Το ατμόπλοιο "Καβάλλα", σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέξαμε ναυπηγήθηκε πιθανότατα το 1901, είχε ΚΚΧ 1286, και ΚΟΧ 2106, ήταν Νηολογίου Πειραιά.

Το πλοίο ονομάζονταν αρχικά Bylgia και είχε ναυπηγηθεί στο Ροστόκ από εταιρεία Αγγλικών συμφερόντων . Ορισμένα από τα παραπάνω στοιχεία προέρχονται από το βιβλίο: "Ιστορικός Νηογνώμονας, "Ποντοπορία", Ποντοπόρα, ιστιοφόρα και ατμόπλοια 1830-1939, έκδοση ΕΛΙΑ, Αθήνα, 2002".