ΡΙΖΕΣ

Από την Μαρία - Ευθυμία Γιαννάτου

Οι ΣΕΛΙΔΕΣ δημοσιεύουν την ομιλία της βραβευμένης εκπαιδευτικού θεατρικής αγωγής και ποιήτριας Μαρίας-Ευθυμίας Γιαννάτου, για την έκδοση της ποιητικής της συλλογής ''ΡΙΖΕΣ'', στον τομέα του Πολιτισμού. Η ομιλία , πραγματοποιήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2020 στο αμφιθέατρο "Γεώργιος Παυλίδης" στην Καβάλα , με αφορμή την βράβευση των εκπαιδευτικών και των σχολείων που είχαν διακριθεί στους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού. Η εκδήλωση είχε διοργανωθεί από την Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Καβάλας, με επικεφαλή τότε την κ. Αθανασία Γαϊτανίδου, αναπληρώτρια διευθύντρια εκπαίδευσης Καβάλας.

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ - ΕΥΘΥΜΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ

Ο πατέρας μου Μιχάλης Γιαννάτος, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όταν η παρουσία των Ελλήνων ήταν ακόμα μεγάλη. Άνηκε, δηλαδή, στην ελληνορθόδοξη κοινότητα της Κωνσταντινούπολης.

Εγκατέλειψε, έτσι, τη γενέτειρά του και έφυγε για την Ελλάδα το 1964 κατά τη διάρκεια των απελάσεων. Εκείνη την εποχή ήταν 24 χρονών. «Όταν ήρθαμε στην Ελλάδα από την Κωνσταντινούπολη έβαζα πλακάκια με τον πατέρα μου», μου είχε πει. Η μητέρα μου Χάϊδω Πιρπιρίδου και αυτή ηθοποιός, γνωρίστηκε ,με τον πατέρα μου στην περιοδεία με τον Θανάση Βέγγο, την περίοδο 1973-1975, στα λεγόμενα μπουλούκια. Η μητέρα μου γεννήθηκε και μεγάλωσε μέχρι τα δεκαεννέα της χρόνια στην Θεσσαλονίκη. Η μητέρα της, η γιαγιά μου, μεγάλωσε στην Κατερίνη, με έντονες ποντιακές καταγωγές. Θυμάμαι μιλούσε ποντιακά και έπαιζε ποντιακή μουσική στο σπίτι της.

Την περίοδο 1914-1918 πραγματοποιήθηκαν οι μαζικές γενοκτονίες των Αρμενίων και των Ποντίων, αλλά και οι φοβερές διώξεις των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας. Ακολούθησε μια περίοδος δεινών, τα τάγματα εργασίας, ο μικρασιατικός πόλεμος, με κορύφωση, φυσικά ,το 1922 τη Μικρασιατική Καταστροφή και έπειτα ένα σωρό άλλες κακουχίες. Αργότερα, οι απελάσεις του 1964 υπήρξαν το τελειωτικό χτύπημα του Πολίτικου Ελληνισμού. Βέβαια, όχι μόνο του Πολιτικού Ελληνισμού αλλά ολόκληρου του Ελληνισμού που ζούσε από αιώνες στα χώματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπως έγραψε κι η Διδώ Σωτηρίου στο ομώνυμο μυθιστόρημα της ''Ματωμένα Χώματα''.

Όμως εκτός από τον ξεριζωμό εκείνο της Πατρογονικής γης υπάρχει και εκείνος ο προσωπικός. Όταν, λοιπόν, ο ξεριζωμός των δικών σου ανθρώπων, είναι εγγεγραμμένος στο δικό σου dna, είναι εγγεγραμμένος σε μια βαθύτερη μνήμη.

Μιλάω για τον ξεριζωμό εκείνον από τις ολόδικές μας ρίζες. Αυτόν τον ξεριζωμό τον βιώνουμε όλοι μας όταν χάνουμε τους γονείς μας. Χάνουμε, έτσι, τις ρίζες μας. Έτσι και εγώ σε μικρή, σχετικά, ηλικία έχασα τους γονείς μου, τις δικές μου ρίζες. Γι' αυτό ονόμασα ''ΡΙΖΕΣ'' την ποιητική μου συλλογή.

Εκεί Μητέρα

στην κουζίνα σου

πλάθεις με ζυμάρι

την ιστορία σου

από το παράθυρό σου

αντίκριζες το κυανό του Θερμαϊκού

και την άκρη του λευκού Πύργου

ευχόσουν σε μια μητέρα άξια

όπως ο Κάσσανδρος έδωσε τ' όνομά της συζύγου του στην πόλη

έτσι και εσύ ονόμασες

Θερμαϊκό το Αττικό νερό της που ρέει από την βρύση σου λευκό πύργο το σπίτι σου

πύργος και αυτός με όλους του πολέμους

εμείς όμως μητέρα σε ονομάσαμε Θεσσαλονίκη

και ας μην το άκουσες ποτέ·

σε παρέσυρε η θλίψη απ' τα τραγούδια

έψαχνες πάντα τον καλό σου τον Πατέρα

και δεν τον βρήκες στον άντρα σου·

Εκεί Πατέρα

τα βράδια

έλυνες και έλυνες

αριθμούς

λέξεις και ρόλους

αναζητούσες

την γεύση του Βοσπόρου

στην βραδινή ρακή

της Άγιας Σοφιάς την Παναγιά

στην βραδινή προσευχή σου

εκεί που η μητέρα είχε καρφώσει το πρόσωπό της

μην ανησυχείς τώρα πια για εμάς

θα σαι πάντα η Πόλη

ακόμα και αν δεν πήγαμε ποτέ ·

κάπου

εκεί νομίζω

στο παλιό διαμέρισμα

εκεί ψάχνω να σας βρω

μήπως και ησυχάσω

αλλά πως θα ενώσω

την Θεσσαλονίκη

την Πόλη

και εκείνο το διαμέρισμα;

Ξεριζωμένη τώρα

από τον τόπο της μάνας μου

εξορισμένη από τον τόπο του πατέρα μου

Χρόνια τώρα

η ρίζα μου

διάφανη κλωστή

ποια χρυσή τομή θα με κολλήσει;

ρίξτε με στη θάλασσα

ή

στον άνεμο

να με ξαναβρώ

Η ποιητική συλλογή ''ΡΙΖΕΣ'', της Μαρίας-Ευθυμίας Γιαννάτου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24 γράμματα.

Η Μαρία - Ευθυμία Γιαννάτου γράφει για την φωτογραφία της δημοσίευσης: «.. από πάνω δεξιά, η μητέρα μου Χάιδω Πιρπιρίδου και κάτω αριστερά ο πατέρας μου. Σε περιοδεία με τον θίασο του Θανάση Βέγγου, το 1975».