Ψηφίδες ιστορίας στην Καβάλα

2025-05-21

Τον Απρίλιο του 1941 και συγκεκριμένα στις 10 του μήνα, ημέρα Πέμπτη λίγες ημέρες πριν το Πάσχα, οι Γερμανοί κατακτητές, εισέρχονταν στην Καβάλα, από την ανατολική της είσοδο στην περιοχή των Νεκροταφείων, …"μέρα - νύχτα για πολλές μέρες κλεισμένοι στα σπίτια ακούγαμε το θόρυβο των οχημάτων και τον ήχο από τις μπότες των στρατιωτών" ..μου έλεγε η γιαγιά μου που έζησε τα γεγονότα .Οι Γερμανοί θέλοντας να .. ενισχύσουν τους συμμάχους τους Βουλγάρους έφεραν στην πόλη πυροβόλα που είχαν πάρει από τους Γάλλους, ήταν οβιδοβόλα και αναφέρονται ως field gun στην στρατιωτική ορολογία και προέρχονταν από τα λάφυρα του Γαλλικού Στρατού. Οι Βούλγαροι τοποθέτησαν τα πυροβόλα στην παραλία της πόλης.. Στην φωτογραφία (1) ένα από αυτά στην πλατεία "Δόξης" όπως ονομάζονταν τότε .. που στη συνέχεια την μετονομάσαμε σε πλατεία "Καραολή – Δημητρίου", τα ονόματα των Κυπρίων Ηρώων της Ανεξαρτησίας του νησιού.

Πίσω από το πυροβόλο διακρίνεται η σημαία των Γερμανών σε κτίριο που χρησιμοποιούσε η ναζιστική διοίκηση. Σήμερα ένα πυροβόλο από αυτά, που πήραν μαζί τους οι Βούλγαροι, φεύγοντας συντεταγμένα από την πόλη, το 1944 βρίσκεται στο Ναυτικό Μουσείο της Βάρνας.


ΟΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ

Στο Μουσείο Τηλεπικοινωνιών του Ο.Τ.Ε. στην Αθήνα βρίσκεται ένα κομμάτι της ιστορίας των τηλεπικοινωνιών της Καβάλας. Είναι γνωστό ότι η Καβάλα και λόγο του Καπνεμπορίου ήταν πολύ μπροστά στην επικοινωνία από τις αρχές του αιώνα. Είχε Τηλεγραφείο και από τις πρώτες πόλεις στην Ελλάδα και τηλεφωνείο. Μάλιστα το υπερ σύγχρονο (για την εποχή του) τηλεφωνικό της κέντρο, από τα καλύτερα στην Ευρώπη τότε εγκαταστάθηκε το 1932 αμέσως μετά αυτό των Αθηνών και ακολούθησε η Θεσσαλονίκη ..Στην φωτογραφία (2) που είναι στο Μουσείο του Ο.Τ.Ε. το Κτίριο της Καβάλας , όπου είναι και σήμερα η COSMOTE στην διασταύρωση των οδών Κύπρου και Κασάνδρου . Διακρίνεται ο πλακόστρωτος δρόμος και η "γέφυρα" πάνω από το ρέμα της Κασάνδρου.

Το κτίριο του Ο.Τ.Ε. χτίστηκε σε δυο χρονικές περιόδους προπολεμικά και μεταπολεμικά , όπου έγινε η σχετική προσθήκη , προς την πλευρά του Δημοτικού Κήπου (φωτογραφία 3). Στοιχεία για τις τηλεπικοινωνίες στην Καβάλα όπως τηλεγραφήματα, κείμενα από την δράση του ΟΤΕ στην περιοχή είναι στο ψηφιακό αποθετήριο του Μουσείο του Ο.Τ.Ε. Αθήνα. 


Ένα ακόμα στοιχείο της έρευνας για το κτίριο του Ο.Τ.Ε. στην Καβάλα παραθέτω και αφορά ότι στις 14 Μαΐου 1950 το Δημοτικό Συμβούλιο Καβάλας εγκρίνει την παραχώρηση δημοτικού οικοπέδου επί της οδού Σκόμπι και πλατείας 28ης Οκτωβρίου 458 τ.μ. στον Ο.Τ.Ε. με την υποχρέωση επεκτάσεως του τηλεφωνικού κέντρου. Η οδός Σκόμπι (Βρετανός Στρατηγός) είναι η σημερινή οδός Κύπρου , όσο για την πλατεία 28ης Οκτωβρίου είναι η σημερινή .. πλατεία Καπνεργάτη.

Δημοσιεύοντας το παραπάνω κείμενο στην προσωπική του σελίδα στο Facebook ο ερευνη΄της της τοπικής ιστοράις Κωνσταντίνος Παπακοσμάς ανέφερε τι του είπε o γνώστης της τοπικής ιστορίας Καβαλιώτης κ. Παναγιώτης Φώτου : "Για τις Τηλεπικοινωνίες της Καβάλας οι πληροφορίες δεν είναι πολλές τουλάχιστον πριν από την εγκατάσταση του πρώτου Αστικού Κέντρου 300 παροχών που εγκαταστάθηκε στο νεότευκτο τότε κτήριο της εικόνας . Εκείνο που γνωρίζουμε όμως είναι ότι η Καβάλα είχε από πολύ νωρίς Τηλεγραφική επικοινωνία σχεδόν ταυτόχρονα με την εγκατάσταση της στην Σύρο και στα μεγάλα νησιά του Αιγαίου από τα μέσα του 19ου αιώνα .

Το Αστικό Κέντρο 300 παροχών Ανυψοπεριστροφικό , νεότατης τεχνολογίας για την εποχή εγκαταστάθηκε το 1932 από την SIEMENS που ήταν υπό την εποπτεία της ΑΕΤΕ . Προηγήθηκε η εγκατάσταση Κεντρικού Κατανεμητή η δε Αστικές Τηλεφωνικές Γραμμές στην αρχή ήταν εναέριες και υπογειώνονταν λίγο πριν μπουν στον Κεντρικό Κατανεμητή . Η μεγάλη όμως ανάπτυξη των Τηλεπικοινωνιών αρχίζει μετά την Δημιουργία του ΟΤΕ με τον Ν1Ο49/1949 και την αλλαγή της νομικής του μορφής".


Ο ΓΡΑΝΙΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Από τις .. εκατοντάδες φωτογραφίες της πόλης , προπολεμικά και μεταπολεμικά προκύπτει μια ιδιαίτερη φροντίδα για την πλακόστρωση των δρόμων , υπήρχε το άφθονο υλικό του γρανίτη από το νταμάρι , πάνω από την σημερινή Ιχθυόσκαλα , η τέχνη των .. πετράδων .. (πολλοί ήταν πρόσφυγες , όπως ο παππούς μου.. από την Θράκη , που εργάσθηκε στην κατασκευή των δρόμων της πόλης..) αλλά και η τοποθέτηση μαρμάρινων στοιχείων στα πεζοδρόμια. Από τους πρώτους δρόμους που έγιναν με .. γρανίτη ήταν η Φιλελλήνων και η οδός Περσέως (σήμερα ονομάζεται Δαμιανού).

Σε άλλες πόλεις και ειδικά ευρωπαϊκές αυτό το στοιχείο πολιτιστικής κληρονομιάς θα είχε αναδειχθεί και θα είχε προβληθεί δεόντως , δυστυχώς εδώ μας "έφαγε" ο ..υπερ μοντερνισμός και οι λεγόμενες "καινοτόμες ιδέες" . Όσο για τις αναπλάσεις και εκσυγχρονισμούς κυριαρχεί το .. τσιμέντο και οι εύκολες λύσεις του … γκαζόν … ( τα γραφόμενα αυτά αφιερωμένα στην μνήμη των δεκάδων πετράδων της πόλης, είχαν και σχετικό δυναμικό σωματείο, που κατασκεύασαν τους γρανιτένιους δρόμους της πόλης..).


ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 μας ταξιδεύει η φωτογραφία (4) με τα έργα της κατασκευής του Λιμανιού να είναι σε εξέλιξη. Η συνοικία της Παναγίας έχει ακόμα τα παλιά της σπίτια αλλά και τον μιναρέ του τζαμιού που υπήρχε (Χαλί Μπέη), Παλιά Μουσική. Τα μεγάλα σε μήκος πλοία μετέφεραν πετρέλαιο, ήταν τα "σλέπια" του Αποστολόπουλου. Στην φωτογραφία διακρίνεται όλο το συγκρότημα του Ιμαρέτ αλλά και το σπίτι (δεξιά) που χρησιμοποιούνταν για κατοικία του εκάστοτε διοικητή των στρατιωτικών δυνάμεων στην Καβάλα. Δεν μπορούμε να διακρίνουμε λόγο λήψης της εικόνας, την εκκλησία της Παναγίας αλλά και το σπίτι του Μεχμέτ Αλή.