Ψηφίδες γνώσης και έρευνας

Ιστορικά γεγονότα στην Καβάλα

Ιστορικές σημειώσεις από την Καβάλα και την πορεία διαφόρων γεγονότων που έχουν συμβεί στο πρόσφατο παρελθόν.

Ημερομηνίες και πρόσωπα που συνδέθηκαν με αυτόν τον τόπο. Μαθαίνουμε , διαβάζοντας την ιστορία μέσα από τον τοπικό τύπο αλλά και διάφορα βιβλία.

Ο ΗΡΩΑΣ ΤΣΑΜΚΙΡΑΝΗΣ

Κάθε χρόνο αυτές τις μέρες στις Ελευθερές του Δήμου Παγγαίου, τιμούν τον Ήρωα Δημήτρη Τσαμκιράνη.

Ο Δ. Τσαμκιράνης γεννήθηκε στο χωριό αυτό , σπούδασε στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά το 1973 διακόπτει τις σπουδές για να υπηρετήσει στον Ελληνικό Στρατό, ως Καταδρομέας έφεδρος αξιωματικός. Ο Τσαμκιράνης ως Δόκιμος Αξιωματικός συμμετέχει εθελοντικά στην αεροεπιβατική επιχείρηση μεταφοράς προσωπικού με αεροσκάφη τύπου NOR-ATLAS της Πολεμικής Αεροπορίας από την Ελλάδα στην Κύπρο την νύχτα της 21ης με 22ης Ιουλίου 1974.

Ήταν στο Νίκη 4. Χτυπήθηκε από τα κυπριακά αντιαεροπορικά και έπεσε φλεγόμενο. Επιβίωσε μόνο ο καταδρομέας Ζαφειρίου .

ΤΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ

Το εμπορικό και βιομηχανικό Επιμελητήριο Καβάλας, το οποίο ιδρύθηκε το 1919, είχε πρώτο πρόεδρο τον Νικόλαο Τερμεντζή .

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗΣ

Με διάταγμα που δημοσιεύθηκε στο 437 Φ. Ε. Κ. το 1934 ιδρύθηκε στην Καβάλα Πυροσβεστικός Σταθμός Γ. τάξεως. Πρώτη μέρα λειτουργίας του ήταν η 9η Οκτωβρίου του 1935, και με πρώτο διοικητή τον Σταθμάρχη β. τάξεως Χρήστο Καρβούνη.. Η στέγαση του σταθμού έγινε σε δημοτικό οίκημα, που βρίσκονταν στην οδό Ομονοίας 117, όπου στεγάσθηκαν και τα πρώτα οχήματα του σταθμού.

ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Μέχρι το 1928, η πόλη υδρευόταν από τις πηγές Παλιάς Καβάλας, με παροχή 25-40 m3/ ώρα. Από δύο κοινά πηγάδια στην θέση Κιουτσούκ-Ορμάν, 1,5 χλμ. δυτικά της πόλης, με παροχή 6-8 m3/ ώρα. Λόγω, όμως, της γειτνίασής τους με τη θάλασσα, όταν η άντλησή τους ήταν εντατική δέχονταν την επίδρασή της.

Παροχή γίνονταν και από ένα σωληνωτό πηγάδι όχι μεγαλύτερο από 30-35 μέτρα, στη θέση Καρά-Ορμάν, σε απόσταση 1,5 χλμ. ανατολικά της πόλης, με παροχή 7-8 m3/ ώρα.

Εσωτερικό δίκτυο δεν υπήρχε, εκτός από ορισμένους μικρής διαμέτρου σιδηροσωλήνες, με τους οποίους το νερό διοχετευόταν από τις δεξαμενές σε ορισμένες κοινόχρηστες βρύσες.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι από το 1924-1928 ο πληθυσμός της πόλης ανερχόταν σε 45-50.000 κατοίκους και ότι εκείνη την εποχή η Καβάλα βρισκόταν σε πλήρη ακμή, είναι δυνατόν να συμπεράνει κανείς με ποιον τραγικό τρόπο δοκιμαζόταν η πόλη από την έλλειψη νερού, με τις διατιθέμενες πηγές και μέσα ύδρευσης.

ΤΟ «ΕΙΔΙΚΟΝ ΤΑΜΕΙΟΝ ΥΔΡΕΥΣΕΩΣ, ΕΞΥΓΙΑΝΣΕΩΣ ΚΑΒΑΛΛΑΣ»

Το 1923, με σκοπό την αντιμετώπιση του προβλήματος της ύδρευσης συστάθηκε «Ειδικό Ταμείο Υδρεύσεως, εξυγιάνσεως Καβάλας», το οποίο καταργήθηκε το 1945, αφού περιήλθε στο δήμο Καβάλας. Το Ειδικό Ταμείο ανέθεσε στον μηχανικό Νικόλαο Μίχα την εκπόνηση της μελέτης ύδρευσης της πόλης της Καβάλας, την οποία και παρέδωσε στο τέλος του 1924. Η μελέτη αυτή, η οποία εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Δημοσίων Έργων το 1924, στηρίχθηκε στην έρευνα και εκμετάλλευση του ανευρεθέντος υδροφόρου ορίζοντα από τον γερμανό μηχανικό Blid.

Το 1928 κατασκευάστηκε το νέο υδραγωγείο της πόλης, με υδροληψία από τρεις νέες γεωτρήσεις στην περιοχή Τεκίρ-Μπουνάρ, βάθους περίπου 50 μέτρων, των οποίων η ανόρυξη έγινε το 1927, κοντά σε μια προϋπάρχουσα. Η προϋπάρχουσα αυτή γεώτρηση είχε κατασκευασθεί το 1911 από το γερμανό μηχανικό Blid, προκειμένου από εκεί να υδρεύσει την πόλη της Καβάλας (πληθυσμού, τότε, 15.000 κατοίκων), με δαπάνες του χεδίβη της Αιγύπτου, ο οποίος προσέφερε στην πόλη της καταγωγής του το αναγκαίο υδραγωγείο ως δωρεά.

Η ΚΑΒΑΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ

Η Καβάλα απαλλάχθηκε από τον «βραχνά» της λειψυδρίας που την ταλαιπωρούσε δεκαετίες ολόκληρες στην αρχή της δεκαετίας του 1970.

Νωρίτερα τον Δεκέμβριο του 1968 ολοκληρώθηκε η μελέτη του έργου(έλευσης και διάθεσης του νερού) από το Κεφαλάρι της Δράμας. Διαχρονικά οι Δήμαρχοι Βαβαλέσκος και Μούτσιος και τα δημοτικά συμβούλια των εποχών εκείνων ασχολήθηκαν με το πρόβλημα της λειψυδρίας στην πόλη μας. Το μεγάλο έργο, έλευσης του νερού στην Καβάλα, δημοπρατήθηκε τον Μάιο του 1969 και η εγκατάσταση των αναδόχων του έργου έγινε στις 26 Ιουνίου 1969. Τα εγκαίνια του έργου έγιναν το Σάββατο 7 Ιουλίου 1973 και έκτοτε η Καβάλα απολαμβάνει άφθονο και καθαρό νερό.

Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος το πρώτο της κατάστημα το λειτούργησε στην πόλη της Καβάλας το 1914, ένα χρόνο ακριβώς μετά την απελευθέρωση από τον βουλγαρικό ζυγό. Το υποκατάστημα της Καβάλας ήταν το δεύτερο στην Μακεδονία μετά από αυτό της Θεσσαλονίκης. Το 1925 η τράπεζα δημιουργεί υποκατάστημα και στο Πράβι (όπως ονομάζονταν η Ελευθερούπολη τότε) το υποκατάστημα αυτό κλείνει το 1949 και επανιδρύεται το 1961. Την ίδια χρονιά ιδρύεται το υποκατάστημα Χρυσούπολης. Η Θάσος έχει σειρά για την τράπεζα το 1968.Το 1980 γίνεται το υποκατάστημα Λιμεναρίων και το 1982 η θυρίδα στην οδό Ομονοίας που έκλεισε αργότερα. Το 1984 δημιουργείτε υποκατάστημα και στις Κρηνίδες. Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε. να σημειώσουμε ότι ιδρύθηκε το 1841 και εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών το 1880.

Ο ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ

Με το Νόμο 3191 της 11/14 Αυγούστου του 1924 (δημοσίευση στο ΦΕΚ 193) δημιουργήθηκε ο Νομός Καβάλας «αποσπασθείς» από τον Νομό Δράμας με τις επαρχίες (υποδιοικήσεις) Καβάλας, Νέστου, Πραβίου, και Θάσου. Με διάταγμα της 12ης Δεκεμβρίου 1927, (ΦΕΚ 304) η επαρχία Πραβίου μετονομάσθηκε σε Παγγαίου.

Ο ΤΟΠΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ

Ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση της Καβάλας από την βουλγαρική κατοχή και συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 1946 εκδόθηκε στην πόλη μας η εφημερίδα Εργατική Φωνή με διευθυντή τον καπνεργάτη Γ. Πέγιο (που διετέλεσε και Δημοτικός Σύμβουλος) με στόχο την υπεράσπιση των συμφερόντων των Εργατών. Το «κλίμα» της εποχής είναι άσχημο και τα πολιτικά πάθη έντονα. Από το 1946 -1950 και η 7η Μεραρχία, που είχε έδρα την Καβάλα εξέδωσε εφημερίδα με τον τίτλο «Νέμεση» .

Στις 3 Μαΐου 1945 επανεκδόθηκε στην πόλη ο «Ταχυδρόμος» με τους ίδιους ιδιοκτήτες που είχε προπολεμικά Στην συντακτική ομάδα ήταν οι Βραικίδης, Τάτσης, Ιωαννίδης, Γλυφός. Την εποχή εκείνη οι Γ. Τάτσης και Χρ. Βραικίδης με βοηθό τον Γ. Ματζιώρη εκδίδουν τον «Οδηγό της Καβάλας» . Το 1948 κυκλοφορεί η «Εθνική Πρόοδος» σε εβδομαδιαία έκδοση. Τον Σεπτέμβριο του 1948 ο Δ. Αρχατζικάκης εκδίδει την «Μακεδονική Ζωή». Για μικρό χρονικό διάστημα το 1951 ο Χ. Βραικίδης και Γ. Μισιρλής κυκλοφορούν την εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος».

ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

Η αποκατάσταση της Δημοκρατίας έγινε στην χώρα μας τον Ιούλιο του 1974, οι εκλογές για την ανάδειξη νέων Δημοτικών αρχών, με την ψήφο των πολιτών, έγιναν στις 6 Απριλίου 1975. Η ορκωμοσία των Δημοτικών αρχόντων έγινε την 12η Μαΐου 1975 και η ανάληψη των καθηκόντων τους την 1η Ιουνίου. Η πανηγυρική συνεδρίαση εκλογής προεδρείου στο νέο Δημοτικό συμβούλιο έγινε την 8η Ιουνίου 1975 . Πρώτος πρόεδρος, της μεταπολιτευτικής δημοτικής διοίκησης του εκλεγμένου Δημάρχου Κώστα Τσολάκη, αναδείχθηκε ο Άγγελος Λασκαρίδης, αντιπρόεδρος ο Νικόλαος Κατσιγιάννης και γραμματέας ο Αριστείδης Δημητριάδης.

Στις φωτογραφίες μας: Το μεγάλο συλλαλητήριο κατά των Βουλγάρων τον Ιούλιο του 1913 στην Καβάλα, λίγο πριν την υπογραφή της συνθήκης του Βουκουρεστίου, μπροστά στο παλιό κτίριο του Δικαστικού Μεγάρου Καβάλας, τότε Διοικητήριο της πόλης. Το Μνημείο του Ήρωας Δ. Τσαμκιράνη στις Ελευθερές Παγγαίου. Το εγκαταλειμμένο κτίριο του Υδραγωγείου στη περιοχή των Αμισιανών. Οι Καμάρες και η συνοικία της Παναγίας από την οδό Κολοκοτρώνη σε προπολεμική φωτογραφία.