Ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός στην Καβάλα

2021-03-09

Η έρευνα στα αρχεία..

Η .. συστηματική έρευνα στα ψηφιοποιημένα αρχεία των ξένων Πανεπιστημίων έχει αποτέλεσμα . Δυο "σελίδες" από τον απολογισμό της δράσης του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα τα δύσκολα χρόνια μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και ειδικά στην καταστραμμένη Καβάλα από τους Βουλγάρους. Με την έλευση τους οι Αμερικάνοι δημιουργήσαν δυο Στρατιωτικά Νοσοκομεία σε κτίρια της πόλης που ήταν αυτό του σημερινού Α΄ Γυμνασίου (το γνωστό Αρρένων) και το κτίριο του Σώματος απέναντι ακριβώς από αυτό . Στις φωτογραφίες τα κτίρια αλλά και το Νοσοκομείο "Ευαγγελισμός" που όπως γράφουν , οι Αμερικάνοι, είναι ο "νέος Ευαγγελισμός" αφού στη κυριολεξία έγινε από την αρχή .. μετά την καταστροφική μανία των Βουλγάρων και την λεηλασία που έκαναν σε αυτό.

Στην μετάφραση των κειμένων κάτω από τις φωτογραφίες αναφέρεται ότι είναι Στρατιωτικό νοσοκομείο, όπου αναφέρεται το προσωπικό που το στελεχώνει.

Στην πρώτη εικόνα, που είναι το γυμνάσιο αρρένων, στο προσωπικό, το πρώτο όνομα είναι ο αστυνομικός επιθεωρητής - αντισυνταγματάρχης Ιωάννης Σούλτζε. Μετά αναφέρει τον γιατρό που έχει το γενικό πρόσταγμα τον ταγματάρχης Τζ. Τσίγγας και οι τρεις πλήρως εκπαιδευμένες νοσοκόμες.

Στην άλλη εικόνα αναφέρει : Ο αστυνομικός επιθεωρητής - επιτροπή των έξι, ο γιατρός επί κεφαλής (ο έχων το γενικό πρόσταγμα), Ιωάννης Καλαντζής και ο Χειρουργός Ιωάννης Αστεριάδης. Οι Νοσοκόμες και το βοηθητικό προσωπικό .

Τον Νοέμβριο του 1918 έφτασε στην Ελλάδα και στην περιοχή μας ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός (Α.Ε.Σ.) για να προσφέρει ανθρωπιστικό έργο ανεκτίμητης αξίας στους κατοίκους της περιοχής που είχαν υποστεί τα πάνδεινα από την σκληρή δίχρονη βουλγαρική κατοχή που προηγήθηκε.

ΔΥΣΚΟΛΑ ΧΡΟΝΙΑ

Το τέλος της βουλγαρικής Κατοχής (1916-1918) βρήκε την περιοχή μας σε κατάσταση καταστροφής και εξαθλίωσης. Η επιβίωση του πληθυσμού εξαρτιόταν από την ξένη βοήθεια, τουλάχιστον μέχρι την επόμενη σοδειά. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ζήτησε και την κινητοποίηση των Ελλήνων του εξωτερικού. Από την Αθήνα οι Αμερικανοί αρχαιολόγοι και οι άνθρωποι της Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών, από τη Θεσσαλονίκη ο Αμερικανός γενικός πρόξενος Τζορτζ Χόρτον (λίγο πριν φύγει για τη Σμύρνη) και από την Καβάλα οι άνθρωποι των αμερικανικών εταιρειών καπνού στέλνουν αγωνιώδη μηνύματα προς τους συμπατριώτες τους στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Παρόμοιες είναι και οι εκκλήσεις του ελληνικού στοιχείου των ΗΠΑ και του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.

Το 1919 ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός ανακατασκευάζει και εμπλουτίζει το και το ρημαγμένο από τους Βουλγάρους νοσοκομείο, στα ανατολικά της πόλης, είναι το Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» . Γράφει ο χειρουργός του νοσοκομείου Ιωάννης Αστεριάδης , μερικά χρόνια μετά , σε επιστολή του στην εφημερίδα "Κήρυξ" : «...δεν νομίζω ότι πρέπει να παραλείψω και την αναδιοργάνωσιν του Νοσοκομείου κατά τας αρχάς του έτους 1919 υποστάντος και τούτου πλήρη ερήμωσιν εκ της βουλγαρικής επιδρομής. Επωφεληθείς της θεραπείας του διαμένοντος τότε ενταύθα Άγγλου Υπολοχαγού κ. Wats, συνδεομένου δε στενώς μετά του αρχηγού του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού κ. Dowing επεζήτησα την διοργάνωσιν του Δημοτ. Νοσοκομείου, καίτοι η αποστολή του ενταύθα τμήματος του Αμερικανικού Σταυρού ήτο περιωρισμένη μόνον εις παροχήν βοηθειών εις τον γυμνητεύοντα και πεινώντα πληθυσμόν. Δεν προτίθεμαι να καταχρασθώ της καλωσύνης εκθέτων ποίαι ενέργειαι κατεβλήθησαν προς τούτο, αναφέρω μόνον ότι χειρισθείς το ζήτημα μετά της δεούσης προσοχής, έπεισα τον Αρχίατρον του Αμερ. Σταυρού κ. Wolker, εις την ευμένειαν του οποίου το Δημοτ. Νοσοκομείον ωργανώθη, επιπλωθέν αρτίως και πλουτισθέν με τόσον υλικόν, ώστε αποθέματα να έχη μέχρι σήμερον».

Το μεγαλύτερο από τα.. "νοσοκομεία" που χρησιμοποίησε το 1918-19 ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός στην Καβάλα ήταν η καπναποθήκη του οίκου Μάγιερ (Ν. Mayer et Cie Ltd, αγγλικών συμφερόντων, με έδρα το Λονδίνο) στο δυτικό άκρο της Βενιζέλου, αμέσως μετά το Φάληρο, στην τότε παραλία.

Οι αρχές της πόλης, τιμώντας την δραστηριότητα του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού, τα χρόνια εκείνα, ονόμασαν τον δρόμο που διέρχεται μπροστά από το κτίριο του Νοσοκομείου "Ευαγγελισμός" σε οδό Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού. Μέχρι και σήμερα, παρά τη μετονομασία του δρόμου σε "Νυρεμβέργης" , η προηγούμενη ονομασία του έχει χαραχθεί στη μνήμη των περισσότερων κατοίκων της πόλης.

ΔΙΑΝΟΜΗ ΑΡΤΟΥ

Μία ακόμα δράση, συμβολή του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού στην σωτηρία των Καβαλιωτών ήταν η διανομή ψωμιού (στις πόλεις και κωμοπόλεις) ή αλεύρων και τροφίμων στα χωριά της περιοχής.

Ο πρώτος σταθμός σίτισης εγκαταστάθηκε στην Καβάλα το Δεκέμβριο του 1918 και στεγάστηκε σε καπναποθήκες. Καθημερινά παρείχε ψωμί σε 6.500 - 10.000 άτομα. Σταθμοί σίτισης στήθηκαν επίσης στις Σέρρες, τη Δράμα, την Ξάνθη, την Αλεξανδρούπολη, στο Ροδολείβος, το Πράβι, την Κορμίστα και τη Μουσθένη.

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Στην πρώτη φωτογραφία . Ιατρός επικεφαλής Ταγματάρχης Τσίγγας (επίατρος). Χειρουργός Υπολοχαγός Προκοπίου (υπίατρος). Τρεις πλήρως εκπαιδευμένες νοσοκόμες και 118 άτομα βοηθητικό προσωπικό.

Στη δεύτερη φωτογραφία η γενική επιστασία, εξαμελής επιτροπή. Ιατρός επικεφαλής Δρ. Ιωάννης Καλατζής. Χειρουργός Δρ. Ιωάννης Αστεριάδης Δύο βοηθοί νοσοκόμοι και 8 βοηθητικοί.

Να επισημάνουμε εδώ ότι μόνο στον Ελληνικό στρατό σε κάποια όπλα, σώματα και στην Αεροπορία υπάρχουν διαφορετικές ονομασίες στους βαθμούς κάτι που δεν υπάρχει στον Αμερικανικό Στράτο.

Ευχαριστούμε την καθηγήτρια Αγγλικής γλώσσας κ. Κωνσταντίνα Παπακοσμά - Λεπίδα για την πολύτιμη βοήθεια της στην μετάφραση των κειμένων και στην αναζήτηση των ιστορικών αυτών τεκμηρίων της ιστορίας της πόλης μας.