«ΛΕΞΙΚΟ» ΚΑΒΑΛΙΩΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ

Μια καταγραφή τοπωνυμίων και εκφράσεων στην πόλη

Στην Καβάλα υπάρχουν ονομασίες κυρίως τοπωνύμια έχουν μείνει ανεξίτηλα στην πάροδο του χρόνου . Πολλά από αυτά τα σημεία υποδηλώνουν πρόσωπα, καταστήματα, επιχειρήσεις , γεωγραφικούς προσδιορισμούς. Έχουν μεταφερθεί στους νεώτερους από στόμα σε στόμα και πολλές φορές σημεία συνάντησης και γεωγραφικού προσδιορισμού άλλων περιοχών. Ξεκινάμε την δημοσίευση αυτού του «λεξικού» ...Καβαλιώτικων ονομασιών, τοπωνυμίων και περιοχών. Πολλές ονομασίες περιοχών δεν τις συναντάμε σήμερα είναι όμως γνωστές στους παλιούς συμπολίτες μας .

Ίσως να υπάρχουν λάθη και διαφορετικές ερμηνείες για αυτό ζητάμε από τους ηλεκτρονικούς μας αναγνώστες να μας βοηθήσουν στην καταγραφή αυτή. Στο «λεξικό» αυτό δεν τηρούμε αλφαβητική σειρά.

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΦΟΥΡΝΟΙ. Επί της οδού Βουλγαροκτόνου με Ζαλόγγου στην συνοικία του Βύρωνα. Οίκημα που στέγαζε φούρνους παρασκευής ψωμιού για τις ανάγκες του στρατού. Σήμερα υπάρχει πολυκατοικία όπου διαμένουν οικογένειες στρατιωτικών που υπηρετούν στις στρατιωτικές υπηρεσίες της Καβάλας.

ΣΟΥΗΔΙΚΟ. ΄Επί της οδού Αιμιλιανού. Νεοκλασικό οίκημα που ανήκει στο Σουηδικό πολιτιστικό κέντρο Αθηνών. Τόπος πολιτιστικών δράσεων από την εποχή που υπήρχαν εμπορικές συναλλαγές με την χώρα αυτή (καπνός, ξυλεία, ηλεκτρικές συσκευές) Σημειώνουμε ότι η Σκανδιναβική αυτή χώρα διατηρούσε και υποπροξενείο στην Καβάλα.

ΣΤΗ ΜΥΡΟΒΟΛΟ (Άνοιξη). Επί της οδού Ερυθρού Σταυρού στην παραλία. Ζαχαροπλαστείο, στέκι νέων στην δεκαετία του '70 . Έγινε και τραγούδι από τον Αργύρη Μπακιρτζή και τους «Χειμερινούς Κολυμβητές».

ΛΟΥΤΡΟ. Στην οδό Γραβιάς στην αρχή της συνοικίας της Παναγίας, παλιά τουρκικά λουτρά (χαμάμ).

ΚΟΝΤΙ. Επί των οδών Παστέρ και Ιωάννου Μέξη (διασταύρωση) στη συνοικία της Χωράφας. Ήταν το περίπτερο που ο ιδιοκτήτης του λέγονταν Κόντης.

ΛΕΣΧΗ. ((Στρατιωτική Επί των οδών Βενιζέλου και Μητροπολίτη Καβάλας Χρυσοστόμου , απέναντι από τον Δημοτικό κήπο. Η σωστή ονομασία είναι Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Καβάλας (ΛΑΦΚ). Στο χώρο υπήρχε Αιγυπτιακό Μαυσωλείο.

ΣΩΜΑ. (Στρατού) Στην οδό Κωνσταντινίδη Ποιητού. Κτίριο κατασκευασμένο επί τουρκοκρατίας στέγασε για δεκαετίες τις στρατιωτικές υπηρεσίες των Σωμάτων Στρατού (Δ και β) που προπολεμικά και λίγο μεταπολεμικά ήταν στην Καβάλα. Στέγασε για πολλάχρόνια τις υπηρεσίες της Νομαρχιακής Επιτροπής Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΝΕΛΕ) .

ΑΡΕΝΩΝ. Στην οδό Κωνσταντινίδη Ποιητού. Σχολικό κτίριο κατασκευασμένο στις αρχές του 20αι. επί σειρά ετών στέγασε το Γυμνάσιο Αρένων Καβάλας. Σήμερα στεγάζει το Α Γυμνάσιο.

ΣΦΑΓΕΙΑ. Στην οδό Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού και Θάσου. Κτίριο στην ιδιοκτησία του Δήμου Καβάλας ήταν επί σειρά ετών τα σφαγεία της πόλης.

ΠΕΝΤΑΚΟΣΙΑ. Οριοθετείται η συνοικία μεταξύ των συνοικιών Τιμίου Σταυρού και Αγίας Βαρβάρας, όπου χτίστηκαν προσφυγικά σπίτια το1923 .Το αλσύλλιο που δημιουργήθηκε στη Ν.Α. περιοχή του οικισμού ( Η ιστορία θέλει το πρώτο δένδρο να το φυτεύει ο Ε. Βενιζέλος το 1929 ) φέρει την ονομασία «δασάκι των Πεντακοσίων.

ΚΑΛΑΦΑΤΙΑ (Καρνάγιο - Ναυπηγείο) επί των οδών Αμερ. Ερυθρού Σταυρού και Παλαιού Υδραγωγείου. Τοποθεσία όπου κατασκευάζονταν - και τώρα - σκαφών θαλάσσης αλλά και επισκευής σκαφών. Η δημιουργία του Καρνάγιου χάνεται στην αρχαιότητα.

ΚΑΣΤΕΛΑ. Επί της οδού Αμερ. Ερυθρού Σταυρού , όνομα κέντρου διασκέδασης .

ΚΟΛΟΝΑΚΙ. Περιοχή ανάμεσα στις οδούς Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού (σήμερα ονομάζεται Νυρεμβέργης) και Κολοκοτρώνη , είχαν σπίτια οι καπνέμποροι της εποχής του μεσοπολέμου ονομάσθηκε από τους υπολοίπους κατοίκους της συνοικίας της Αγίας Βαρβάρας.

ΣΟΥΓΙΕΛΟ. (ο δρόμος του νερού) Η συνοικία του Τιμίου Σταυρού οριοθετείται ο χώρος πλησίον της εκκλησίας και η αρχή του Υδραγωγείου (Καμάρες) που μετέφερε το νερό στην Παναγία. Το νερό έρχονταν από τα υψώματα της Παλαιάς Καβάλας με φυσική ροή μέχρι τον Άγιο Κωνσταντίνο και δια μέσου του Αύλακα (πέτρινο και μαρμάρινο αυλάκι , το οποίο υπάρχει και σήμερα).

ΣΤΟΥΣ ΜΥΛΟΥΣ. Στην οδό Τενέδου. Συγκρότημα Μύλων επεξεργασίας αλεύρων χτίστηκαν στην δεκαετία του ΄30 από την εταιρία «Γεωργής - Νικολετόπουλος Α.Ε. από την δεκαετία του ΄60 είναι στην κυριότητα της Εθνικής Τραπέζης. Ένα μέρος του οικοπέδου δόθηκε στο ΤΑΧΔΥΚ ταμείο ανέγερσης δικαστικών μεγάρων και χτίστηκε το νέο δικαστικό μέγαρο Καβάλας .

ΙΧΘΥΟΣΚΑΛΑ. Επί της οδού Τενέδου. Τέλη της δεκαετίας του ΄60 ξεκίνησε το χτίσιμο και η λειτουργία της ιχθυόσκαλας. Στην ίδια περιοχή (οδοί Αργοναυτών, Παναγούδας, Νηλέως, Συλέως) υπήρχαν εγκαταστάσεις υποδοχής και επεξεργασίας αλιευμάτων.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ ΓΩΝΙΑ Επί των οδών Χρυσοστόμου Σμύρνης και Τενέδου. Υπήρχε ο χώρος εναπόθεσης της ξυλείας του Αποστολόπουλου και η επεξεργασίας αυτής.

ΒΥΡΩΝΟΣ. Συνοικία αλλά και η ονομασία αστικής γραμμής λεωφορείων(Βύρωνος - Καλλιθέα) μεταξύ των συνοικιών «Χιλίων» «Δεξαμενής»»Αγίας Παρασκευής» γύρω από την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.

ΓΚΙΡΤΖΗ - ΧΙΛΙΑ. Συνοικία μεταξύ Αγίας Παρασκευής και Βύρωνος . Πήρε το όνομα από τις χίλιες προσφυγικές οικογένειες που στέγασαν τα σπίτια τα οποία έγιναν στην δεκαετία 1923-1933 από τον μηχανικό Δημήτριο Γκιρτζή.

ΦΛΩΡΕΞ. Επί των οδών Δημοσθένους, Νηρέως, Κλυταιμνήστρας περιοχή όπου έγιναν τα σχολικά συγκροτήματα του 2ου Λυκείου και 7ου Δημοτικού. Ήταν κήποι με λουλούδια αλλά και λαχανικά με την ονομασία «Φλωρέξ».

Λ.Υ.Β. Επι της οδού Σοφοκλή Βενιζέλου απέναντι από το δασάκι της Παναγούδας. Στέγαζε παλαιότερα το Λόχο Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων. Σήμερα βρίσκονται οι υπηρεσίες της Ε.Υ.Π.

ΠΑΝΑΓΟΥΔΑ. Μεταξύ των συνοικισμών Κηπουπόλεως και Άγίας Παρασκευής. Το όνομα από το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής (υπάρχει και σχετικό αγίασμα στη νότια πλευρά του ναΐσκου) Το δασύλλιο φέρει την ονομασία «δασάκι της Παναγούδας» , όπως και σχετική οδός στην περιοχή της Ιχθυόσκαλας.

ΠΑΙΔΟΠΟΛΗ. Επί της οδού 11ης Μεραρχίας αριστερά προς τον Άγιο Σίλα. Εγκαταστάσεις φιλοξενίας παιδιών του πρώην Εθνικού Οργανισμού Πρόνοιας , ονομάσθηκε και Π.Ε.Σ.Υ.Π. διατηρώντας τον τίτλο «Παιδόπολη Αγ. Γεώργιος». Σήμερα ονομάζεται Κέντρο Πρόνοιας Παιδιού Οι εγκαταστάσεις έγιναν το 1970, προηγούμενα η «Βασιλική Πρόνοια» στεγάζονταν στους χώρους του νυν Γηροκομείου «Πουλίδειο» το οποίο ως κτίριο λειτούργησε και ως Νοσοκομείο στον πόλεμο του ΄40 .Το κτίριο (στην οδό 7ης Μεραρχίας) είναι ιδιοκτησίας της Φιλόπτωχου Αδελφότητας Κυριών Καβάλας.

ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ. Στο χώρος τους δημιουργήθηκε το 6ο Γυμνάσιο Καβάλας και νέες κτιριακές εγκαταστάσεις. Λειτούργησαν ως κατασκηνώσεις μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του΄60 όπως και τα κτίσματα στο ύψωμα Βασιλάκι που τα οικήματα εκείνα χρησιμοποιούνται για την στέγαση του 5ου Λυκείου.

ΤΑΓΚΑΝ. Στο ύψωμα Φουντουκλή, εγκαταστάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας. Στην αρχή της δεκαετίας του 1970 είχε την μοναδική συσκευή τηλεόρασης όπου «έπιανε» σταθμό της Γιουγκοσλαβίας . Οι Καβαλιώτες «τυχεροί» - με σχετική άδεια- είδαν εκεί τους αγώνες του παγκοσμίου πρωταθλήματος ποδοσφαίρου του 1970 (Μεξικό) .

ΣΤΑΥΡΟΣ .Στο ύψωμα Φουντουκλή . Χτιστός Σταυρός κατασκευάστηκε στην δεκαετία του 1950, αναζητούμε την ακριβή ημερομηνία κατασκευής του και τον λόγο που έγινε. Πρόσφατα ο Σταυρός ηλεκτροφωτίστηκε. Κάποια χρόνια λειτούργησε και εξοχικό κέντρο πλησίον σε αυτόν.

ΔΡΟΜΟΣ ΜΟΜΑ. Ο αστικός δρόμος από το τέλος της συνοικίας Νεάπολις (ΔΈΠΟΣ) μέχρι την διαστάυρωση της με την επαρχιακή οδό Καβάλας - Παληού, πάνω από τον Μπάτη. Κατασκευάστηκε από τα συνεργεία της υπηρεσίας Στρατού «ΜΟΜΑ».

ΑΜΠΕΛΑΚΙ. Επί της οδού Τενέδου αλλά και της χερσονήσου της Καλαμίτσας. Περιοχή που υπήρχαν μικροί Αμπελώνες. Ομώνυμη στάση και των αστικών λεωφορείων. Ονομασία που συναντάμε και στην συνοικία της Δεξαμενής , περιοχή Σίγμα.

ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ. Επί των οδών Βενιζέλου και Ερυθρού Σταυρού η ομώνυμη τράπεζα , στην ίδια περιοχή (παραπλεύρως της τράπεζας) «οι λούστροι» ( υπήρχαν μέχρι την δεκαετία του ΄80). Ακόμα οι ονομασίες «Στο Παλλάδιο» και στου «Στάθη» καφενείο το πρώτο και εστιατόριο το δεύτερο και στη συνέχεια καφενείο και το Δευτέρα.

ΨΑΡΑΔΙΚΑ. Επί της οδού Ερυθρού Σταυρού. Το κτίριο του Λιμενικού Ταμείου επί χρόνια ήταν η ψαραγορά της πόλης, που έδινε ένα διαφορετικό «χρώμα» ζωντάνιας από νωρίς τα ξημερώματα κάθε ημέρας. Το κτίριο του Λιμενικού Ταμείου στέγασε κατά καιρούς τα γραφεία της Λιμενικής Επιτροπής, τους Προσκόπους, την Λιμενική Πυροσβεστική, έγινε πολυχώρος εκδηλώσεων αλλά καφετέρια- κέντρο. Σήμερα στα «Παλιά ψαράδικα» λειτουργούν, μετά από ριζική ανακαίνιση, καταστήματα πώλησης ειδών λαϊκής τέχνης και τουριστικών ειδών.

ΚΗΠΟΥΠΟΛΗ. Συνοικία στη δυτική πλευρά της πόλης. Κατοικήθηκε από πρόσφυγες, και παιδιά προσφύγων που ασφυκτιούσαν στις πρώτες προσφυγικές περιοχές των Πεντακοσίων και της Αγίας Βαρβάρας. Η διανομή των οικοπέδων που οριοθέτησε η κοινωνική πρόνοια ξεκίνησε το 1956 (Σεπτέμβριο) τα πρώτα σπίτια έγιναν τα επόμενα δυο χρόνια. Στην ίδια περιοχή ο στρατός είχε ορύγματα (οχυρωματικά έργα) . Οι κήποι των σπιτιών που έγιναν μονώροφα και διώροφα, έδωσαν την ονομασία στη συνοικία .

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. Συνοικία στη βορειοδυτική πλευρά της πόλης, άρχισε να κατοικείται από πρόσφυγες τη δεκαετία του ΄20 . Στη περιοχή η Αεροπορική Άμυνα είχε δεσμεύσει τη μεγαλύτερη έκταση με αποτέλεσμα για δεκαετίες η κυριότητα των οικοπέδων των κατοίκων να αμφισβητείται και να είναι αντικείμενο διεκδικήσεων και αντιπαράθεσης. Η εκκλησία που έδωσε το όνομα στη συνοικία ξεκίνησε να κτίζεται στις αρχές του 20ου αιώνα Ο Θάσιος πολιτικός Αύγουστος Θεολογίτης , που διετέλεσε Υπουργός Βόρειας Ελλάδας, ήταν αυτός που φρόντισε να αποδοθούν τα οικόπεδα στους κατοίκους της περιοχής.

ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ. Από τις νεώτερες συνοικίες της πόλης, και τις πλέον ΄πυκνοκατοικημένες σήμερα. Άρχισε να κατοικείται στην αρχή της δεκαετίες του ΄70, κι εδώ υπήρξε διανομή οικοπέδων από την κοινωνική Πρόνοια. Λόγω της αρχικής έλλειψης έργων υποδομής, και της απόστασης από το κέντρο οι κάτοικοι χαρακτήριζαν την περιοχή ως ..»Βιετνάμ» Η εκκλησία του Αγίου Λουκά , που ξεκίνησε να χτίζεται την δεκαετία του ΄80, έδωσε το όνομα στη συνοικία.

ΝΕΑΠΟΛΗ (ΔΕΠΟΣ - ..ΛΑΘΡΑΙΑ). Η νεώτερη συνοικία της πόλης, αρχικά υπήρξαν πολλά «λαθραία» κτίσματα ειδικά πάνω από την Καλαμίτσα. Στη συνέχεια η κρατική επιχείρηση ΔΕΠΟΣ (Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας Στέγασης) μαζί με τον Δήμο Καβάλας ξεκίνησαν την διανομή οικοπέδων, κατασκευή σπιτιών και διαμόρφωση της περιοχής. Την δεκαετία του ΄90 δόθηκε, στη περιοχή το όνομα «Νεάπολη» ( η παλιά ονομασία της Καβάλας) στη συνοικία έγινε και ονοματοδοσία των οδών(οι περισσότερες από τις ονομασίες αφορούν περιοχές των Αλησμόνητων πατρίδων στην Μικρά Ασία, Πόντο, Θράκη, Ανατολική Ρωμυλία κ.λ.π.).

ΘΗΛΕΩΝ. Επί της οδού Σκρά στέγαζε το Γυμνάσιο Θηλέων σήμερα στεγάζει το 3ο Γυμνάσιο Καβάλας.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ. Στην οδό Θεοδώρου Πουλίδου. Στέγαζε την οικονομική και εμπορική σχολή. Σήμερα το 5ο Γυμνάσιο . Στην Βουλγαρική κατοχή τόσο το κτίριο αυτό όσο και το διπλανό σε αυτό στέγασε την διοίκηση των κατακτητών και ήταν τόπος μαρτυρίου για τους πατριώτες ( γνωστή στους πολύ γεροντότερους ως βουλγαρική «Οχράνα» ) .

ΑΥΣΤΡΟΕΛΛΗΝΙΚΗ. Επί της οδού Δαγκλή αλλά και Ρωμανού. Συγκρότημα καπναποθηκών της καπνεμπορικής επιχείρησης Αυστροελληνική.

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ. Στην οδό Δαγκλή στην περιοχή του Αγίου Παύλου. Το κτίριο της Εργατικής Εστίας που στέγασε και θα στεγάσει (Μετά την ανακαίνιση που έγινε) τις υπηρεσίες του Εργατικού Κέντρου.

ΡΟΔΟΠΗ. Στις οδούς Βενιζέλου, Μητροπόλεως, Ερυθρού Σταυρού, και Μητροπολίτου Χρυσοστόμου. Χώρος αρχικά στρατιωτικός, στη συνέχεια δημοτικός. 'Ήταν εκεί ο θερινός κινηματογράφος «Ροδόπη» που χρησιμοποιούνταν και ως Θέατρο. Με το γκρέμισμα της σκηνής του κινηματογράφου, χρησιμοποιήθηκε ως σταθμευτήριο υπεραστικών λεωφορείων αλλά και πραγματοποίησης της λαϊκής αγοράς. Τώρα είναι χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων και προγραμματίζεται η κατασκευή υπογείου χώρου στάθμευσης οχημάτων.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ. Κτίσμα επί των οδών Ι. Δραγούμη , Ε. Βενιζέλου και πλατείας Κρίτωνος Κονσουλίδη. 'Έγινε στη δεκαετία του 1970 από τον Δήμο Καβάλας, με δαπάνες του ΕΟΤ, αρχικά στέγασε το γραφείο τουριστικών πληροφοριών του Ε.Ο.Τ. Είναι στην ιδιοκτησία του Δήμου Καβάλας και την ριζική του ανακαίνιση χρησιμοποιείται ως κέντρο παροχής πληροφοριών του Δήμου αλλά και εκδοτήριο εισιτηρίων - εκδηλώσεων του ΔΗΠΕΘΕ.

Ν.Ο.Κ. Η προβλήτα του λιμανιού της πόλης στην οδό Εθνικής Αντίστασης (πρώην Βασιλέως Παύλου). Το όνομα από τον Ναυτικό όμιλο Καβάλας όπου στην ίδια περιοχή υπάρχει σχετικό κτίσμα σε σχήμα καραβιού. Εκεί υπάρχουν και οι εγκαταστάσεις και του Ο.Θ.Α.Κ.(Όμιλος Θαλασσίων Αθλημάτων) . Στη που σχηματίζεται από την προβλήτα μέχρι τον Φάρο του λιμενοβραχίονα στις δεκαετίες ΄60 και ΄70 γίνονταν αγώνες κολύμβησης και υδατοσφαίρισης. Το Ν.Ο.Κ. ήταν και ονομαστό κέντρο όπου έχουν τραγουδήσει μεγάλες φίρμες του ελληνικού πενταγράμμου.

ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ. Στάση .Περιοχή με καπνομάγαζα , πρατήριο πώλησης τσιγάρων «παπαστράτου» Στην οδό Βενιζέλου στη διασταύρωση με την οδό Ηπείρου.

ΠΟΤΑΜΟΥΔΙΑ. Συνοικία της πόλης μεταξύ Αγίου Παύλου , Προφήτη Ηλία και Δεξαμενής. Οι πολλοί και μικροί χείμαρροι που κατέβαιναν από το βουνό σχηματίζονταν μικρά ποταμάκια έδωσαν το όνομα στην περιοχή, όπου υπήρχαν και γνωστές στέρνες (δεξαμενές) του ΒΗΞ από όπου υδρεύονταν και μέρος της πόλης. Ποταμούδια , για τους περισσότερους, της πλατείας μπροστά από το δημοτικό σχολείο που φέρει όμως την ονομασία «Νεάπολης».

Ηρακλής «Ποταμουδίων» και το ποδοσφαιρικό - αθλητικό σωματείο.

Ο ΜΠΑΤΙΡΗΣ. Στην περιοχή των Πεντακοσίων ,πλησίον στάσης «Αμερικάνου»,κέντρο για καλό μεζέ και μουσική. Στην ίδια περιοχή ο φούρνος του «Αμερικάνου» και το Αστυνομικό τμήμα όπου στον αίθριο χώρο του κτιρίου δίνονταν παραστάσεις Καραγκιόζη για τα μικρούς και μεγάλους της γειτονιάς. Καραγκιόζη είχαμε και στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου , επί της ομώνυμης οδού στη στάση «του Εργάτη» Στην ίδια περιοχή και στο παρκάκι που υπάρχει σήμερα (στην οδό Σαπαίων), απέναντι από την στάση «Γαλατάδικα» γίνονταν προβολές ταινιών από το Αμερικανικό Κέντρο Καβάλας το οποίο είχε γραφεία και εντευκτήριο στη οδό Ομονοίας (κοντά στο σημερινό Παπαγαλίνο) στο χώρο αυτό λειτουργούσε και βιβλιοθήκη την οποία επισκέπτονταν τα παιδιά ειδικά στην δεκαετία του 1950.

ΜΠΑΤΣΗ .Πολυκατοικία. Στην διασταύρωση των οδών Αβέρωφ και Ε. Βενιζέλου. Η πρώτη μεγάλη οικοδομή στην Καβάλα (πολυκατοικία) χτισμένη από τον αείμνηστο μηχανικό Χρήστο Μπάτση (πρόεδρος και του ΑΟΚ την χρυσή εποχή των δεκαετιών 1960,1970).Πριν χτιστεί το κτίριο αυτό η περιοχή είχε έναν πλάτανο ενώ κοντά ήταν τα σταθμαρχεία των λεωφορείων του ΚΤΕΛ που αναχωρούσαν για Δράμα, Θεσσαλονίκη, Ξάνθη κ.α.

ΦΥΛΑΚΕΣ. Στην περιοχή του Τιμίου Σταυρού, δικαστικές φυλακές , δίπλα στο 5ο δημοτικό σχολείο. Με το κλείσιμο των Φυλακών στο χώρο που υπήρχαν ανεγέρθει το «Ζουμπουλάκειο» Γυμνάσιο. Στρατιωτικές φυλακές είχαμε και στο στρατόπεδο Κοτσάλου στο Περιγιάλι., σταμάτησαν να λειτουργούν στα τέλη της δεκαετίας του 1980.

ΜΠΙΤ ΠΑΖΑΡ. Χώρος πραγματοποίησης παζαριού και λαϊκής αγοράς της πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα στο χώρο πλησίον στις Καμάρες. Στην ίδια περιοχή ήταν λίγο μετά τον πόλεμο οι πρώτες αφετερίες του αστικού ΚΤΕΛ αλλά και δημοτικά ουρητήρια. Το 1971 η περιοχή πήρε άλλη όψη (η πλευρά που βλέπει την θάλασσα) έγινε ένα μικρός χώρος πρασίνου και μεταφέρθηκε εκεί το Ηρώο της πόλης (Το Λιοντάρι) που μέχρι τότε ήταν στον Δημοτικό Κήπο) Σύντομα θα αναφερθούμε με λεπτομέρειες για το μνημείο αυτό και την ιστορία του. Η άλλη πλευρά (αυτή που βλέπει στο Καρνάγιο) παρέμεινε ως είχε , στα κτίσματα που υπήρχαν πίσω από τα καπνεργοστάσια λειτουργούσαν οι οίκοι ανοχής της πόλης.

Οι αναγνώστες μας επισημαίνουν .ΠΛΑΤΑΝΙΑ. Περιοχή και πίσω από τα δημοτικά κοιμητήρια, στους πρόποδες του βουνού. Κάθε πρωτομαγιά γίνονταν στην κυριολεξία «αγώνας δρόμου» από τους κατοίκους , ειδικά των Σφαγείων και του Σουγιελού για να φτάσουν πρώτοι ώστε να «πιάσουν» το καλύτερο μέρος για να στήσουν την .. κούνια αλλά και το πρόχειρο τραπέζι , όπου θα έτρωγαν την ημέρα εκείνη.

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ. Κρατική υπηρεσία, διάθεσης προϊόντων μονοπωλίου (σπίρτα, τράπουλες, αλάτι ) βρίσκονταν στην οδό Ερυθρού Σταυρού εκεί που σήμερα είναι το καφέ «Κρήτη».

ΓΑΛΑΞΙΑΣ. Το γνωστό ξενοδοχείο επί των οδών Ερυθρού Σταυρού και Βενιζέλου. Όταν χτίζονταν αποτέλεσε μεγάλο γεγονός για την Καβάλα που αποκτούσε ένα ξενοδοχείο υψηλών προδιαγραφών για την εποχή εκείνη. Τόπος διαμονής σημαντικών προσώπων, αλλά και πραγματοποίησης κοσμικών εκδηλώσεων. Στο σημείο που χτίστηκε ήταν οι αποθήκες του Γ. Αποστολόπουλου που ήταν και ο δημιουργός του ξενοδοχείου.

ΦΙΛΙΠΠΟΙ. Ξενοδοχείο επί των οδών Κωστή Παλαμά και Φιλελλήνων. Σταμάτησε να λειτουργεί στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Στο ίδιο κτίριο , με είσοδο από την οδό Βενιζέλου, λειτουργεί η Εισαγγελία Πρωτοδικών, αλλά και το διοικητικό Πρωτοδικείο (με είσοδο από την Κωστή Παλαμά).

ΠΟΥΛΙΔΕΙΟ. Γηροκομείο στο τέλος της οδού 7ης Μεραρχίας .Δημιούργημα της Φιλόπτωχου Αδελφότητας Κυριών Καβάλας. Χτίστηκε το 1938.Λειτούργησε όμως ως Γηροκομείο από την 1η Μαρτίου του 1973.Η ονομασία από τον δωρητή Θεόδωρο Νικ. Πουλίδη στη μνήμη της μητέρας του Γαρουφαλλιάς .Η τελετή θεμελίωσης έγινε στις 7 Αυγούστου 1938 από τον τότε Μητροπολίτη Χρυσόστομο σε έκταση 16 περίπου στρεμμάτων που παραχωρήθηκαν από την δασική υπηρεσία, προ του φυλακίου του Φόρου στο δρόμο Καβάλας -Δράμας . Το κτίριο ήταν έτοιμο το 1940 όμως ο πόλεμος ανέτρεψε τα σχέδια για την λειτουργία ως γηροκομείο, η Φιλόπτωχος το παραχώρησε στο Στρατό και λειτούργησε ως Νοσοκομείο, οι Βούλγαροι στη συνέχεια καταλήστευσαν όλο τον εξοπλισμό του. Μετά την απελευθέρωση λειτούργησε ως παιδόπολη.

ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ. Ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 1945 και τον Οκτώβριο του ίδιου έτους εγκρίθηκε το πρώτο καταστατικό του Ομίλου με σκοπό «την διάδοση της Γυμναστικής (ναυτική ιστιοπλοΐα), η τόνωση και εξύψωση του φίλαθλου αισθήματος η σωματική εξάσκηση και η ηθική διαπαιδαγώγηση των νέων» Η «πρώτη» πισίνα ήταν στο χώρο που βρίσκεται το πάρκινκ του ΝΟΚ . Όταν ο χώρος «μπαζώθηκε» από το Λιμενικό Ταμείο το «κολυμβητήριο» μεταφέρθηκε στον υπήνεμο μώλο , μέσα στο Λιμάνι .Από τους πρώτους προπονητές του ομίλου ο αείμνηστος Τάσος Στριφτούλιας στη δεκαετία του 1950.

Στους αγώνες πόλο την εποχή εκείνη ο διαιτητής ήταν μέσα σε.. βάρκα ενώ οι πολίστες δεινοπαθούσαν από τις ..τρεμούλες του Λιμανιού.

Το τμήμα ιστιοπλοΐας του Ν.Ο.Κ. ιδρύθηκε το 1978.

ΝΤΟΥΡΝΤΟΥΒΑΚΙΑ.(ΝΤΡΟΥΝΤΟΥΒΑΚΙΑ) Όμηροι στην Βουλγαρία τόσο στην πρώτη όσο και στην δεύτερη Βουλγαρική κατοχή. Ο χαρακτηρισμός των ανθρώπων , χωρίς δικαιώματα, παρά μόνο υποχρεωμένοι να εργάζονται για τους Βούλγαρους. Η λέξη συνώνυμη με την καταπίεση και εξευτελισμό.Εκατοντάδες συμπολίτες μας υπέστησαν τα δεινά της ενέργειας αυτής των Βουλγάρων . Αρκετοί πέθαναν στη ξένη χώρα από τα δεινά και τις κακουχίες. Στην Καβάλα και στην συνοικία του Αγίου Παύλου υπάρχει οδός με το όνομα «οδός Ομήρων».

ΚΑΡΑΟΛΗ -ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ. Πλατεία πλησίον του Λιμανιού πήρε το όνομα της από τους Κύπριους αγωνιστές Καραολή Μιχάλη και Δημητρίου Ανδρέα που εκτελέστηκαν με απαγχονισμό στις φυλακές της Λευκωσίας από τις Βρετανικές αποικιακές αρχές στις 10 Μαΐου 1956. Η πλατεία λέγονταν «Δόξης» από το πλοίο «Δόξα» που μετείχε στον Ελληνικό στόλο το 1913 κατά την απελευθέρωση της Καβάλας.

ΛΑΙΝΑΔΙΚΑ. Περιοχή πάνω από τα Σφαγεία όπου υπήρχαν μικρά εργαστήρια κατασκευής σταμνών (λαήνια) το πιο γνωστό αυτό του Μερακλή Σουτλόγλου.

ΜΕΝΕΛΑΟΥ. Ο φούρνος ..η κατηφόρα.. Χαρακτηριστικό σημείο στη συνοικία της Αγίας Βαρβάρας. Είναι στην οδό Μιαούλη. Ο συγκεκριμένος φούρνος του Μενέλαου στη διασταύρωση των οδών Μιαούλη με Κολοκοτρώνη.

ΦΑΡΟΣ. Στη συνοικία της Παναγίας. Από το 1864 στην άκρη της χερσονήσου λειτουργεί ο Φάρος που διευκολύνει την ναυσιπλοΐα. Ο φάρος διαμορφώθηκε τρεις συνολικά φορές. Στο ίδιο σημείο λειτουργούσε μέχρι το 1956 το κέντρο «Φάρος». Από το 1958 η περιοχή έχει παραχωρηθεί στο δημοτικό σχολείο της Παναγίας (7ο ) και είναι προέκταση της αυλής του.

ΓΥΦΤΙΚΑ. Στη συνοικία του Αγίου Γεωργίου. Πολλά μικρά σπίτια που κατοικούνταν από ανθρώπους με μικρό εισόδημα , ειδικά πρόσφυγες, η εικόνα των κτισμάτων, λόγω και του δύσβατου του εδάφους έδωσε την ονομασία αυτή.

ΚΥΡΑΚΟΣ, ΜΙΧΑΛΗΣ, ΜΠΙΝΤΙΚΗΣ, ΑΧΙΛΛΕΑΣ, αργότερα ,Κυρά Βαγγελιώ, Κλωνάρης, Καβαλιώτισσα. Ονομασίες κέντρων διασκέδασης στην περιοχή της ακτής Περιγιαλίου. Τα περισσότερα είχαν και ζωντανή μουσική με λαϊκά τραγούδια. Στην ίδια περιοχή (πλησίον των Σφαγείων ήταν και η ταβέρνα του «Τσούκαλου»).

ΚΑΛΑΜΙΤΣΑ, ΤΖΩΝΗ, ΠΛΑΤΩΝ, (αργότερα, Πίκιο Ρόσσο, Σαμάνθα) Στην δυτική πλευρά της πόλης στην περιοχή της Καλαμίτσας .Καλοκαιρινά κέντρα διασκέδασης αλλά και DISCO στη δεκαετία του 1980.

ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ (Βύρωνος, Προφήτη Ηλία, Περιγιαλίου) Πολυκατοικίες αλλά και διώροφα κτίσματα στις ομώνυμες συνοικίες.

ΜΠΑΚΙΡΤΖΙΔΙΚΑ. Στις Καμάρες ανεβαίνοντας στη συνοικία της Παναγίας από την οδό Λάμπρου Κατσώνη. Καταστήματα συγκέντρωσης αλλά και πώλησης μπακιριών αλλά και σιδερικών. Γνωστά ως και παλιατζίδικα.

ΑΜΠΑΣ ΧΙΛΜΗ Το όνομα του εγγονού του Μεχμέτ Αλή, ιδρυτή της Αιγυπτιακής δυναστείας, Χεδίβη της Αιγύπτου. Δόθηκε σε δρόμο της πόλης. Η σημερινή οδός Κωστή Παλαμά. Ξεκινούσε από την διασταύρωση της με την οδό Δοϊράνης διέσχιζε την σημερινή πλατεία, στο κάτω της μέρος, και κατέληγε να διασταυρώνεται με την οδό Αβέρωφ στον Δημοτικό Κήπο.

ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ. Ονομαστό ζαχαροπλαστείο στην αγορά του Αγίου Νικολάου, στέκι των νέων των δεκαετιών 1960 και 1970. Ποικιλία γλυκών τα οποία ήταν γνωστά σε όλη την Ελλάδα. Ακόμα και σήμερα επισκέπτες της Καβάλας αναζητούν το ζαχαροπλαστείο του «Καζαντζίδη» Μια ακόμα έκφραση ήταν και η λέξη «Ουζμπουτζούκ» στού Καζαντζίδη που υποδήλωνε το καλό και συνάμα φθηνό γλυκό.