Η παλιά Μεραρχία και το Γυμνάσιο Αρρένων

Η Καβάλα είναι μία πόλη που αποτελεί αντικείμενο σπουδής για τις αρχιτεκτονικές της τάσεις. Εδώ εφαρμόστηκαν όλες σχεδόν οι τεχνοτροπίες που εκδηλώθηκαν είτε στο δυτικοευρωπαϊκό, είτε στον ελληνικό χώρο· σπίτια μακεδονικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, κτίρια με έντονα τα νεοκλασικά στοιχεία, δείγματα μπαρόκ, ροκοκό και γοτθικού ρυθμού, αλλά και σπίτια αρχιτεκτονικής φαντασίας, με εντελώς απροσδιόριστες επιρροές. Το κτίριο της «Παλιάς Μεραρχίας» στην οδό Κωνσταντινίδη Ποιητή στην πόλη είναι ένα από τα πιο αξιόλογα νεοκλασικά κτίσματα της Καβάλας.

Χτίστηκε στην πρώτη δεκαετία του 1900 από τον Τούρκο μεγαλοκτηματία Χατζή Σεκίρ Αγά. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών του1922, ανήκει στο Δημόσιο.

Το κτίριο είναι μοναδικό αντιπροσωπευτικό δείγμα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής.

Είναι ένα από τα τρία μεγαλόπρεπα τουρκικά οικοδομήματα που χτίστηκαν στην εικοσαετία περίπου1890-1910, δηλαδή την εποχή της μεγάλης ανάπτυξης του καπνεμπορίου στην πόλη της Καβάλας.

Από το 1913 και μετά το κτίριο χρησιμοποιήθηκε από τον Στρατό, ως έδρα του Τετάρτου Σώματος Στρατού και από το 1945 και μετά ως διοικητήριο, αρχικά της 7ης και στην συνέχεια της 11ης Μεραρχίας Πεζικού που είχαν έδρα την Καβάλα. Στην δεκαετία του 1970 και για μικρό χρονικό διάστημα φιλοξένησε σχολικές τάξεις του Γυμνασίου Αρρένων Καβάλας και από το 1982 και μετά τα γραφεία και τις αίθουσες διδασκαλίας της Νομαρχιακής Επιτροπής Λαϊκής Επιμόρφωσης Καβάλας (Ν.Ε.Λ.Ε.). Αργότερα μετεξελίχθηκε σε Κ.Ε.Κ. της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης . Η δομή αυτή της Περιφέρειας πλέον, έμεινε στο κτίριο μέχρι το 2016. Τότε κρίθηκε από τις Πολεοδομικές υπηρεσίες, το κτίριο ως επικίνδυνο (χρειάζονται επισκευές και εκτεταμένη συντήρηση ) και για τον λόγο αυτό απαγορεύεται η πρόσβαση σε αυτό για λόγους ασφαλείας και μάλιστα πέριξ αυτού έχουν τοποθετηθεί ταινίες ασφαλείας.

Ο Δήμος Καβάλας ζητά να περιέλθει στην κυριότητα του το κτίριο αυτό ώστε να το αποκαταστήσει δίνονταν του ξανά προς χρήση στην κοινωνία με την δημιουργία χώρων εκπαιδευτικών, πολιτιστικών αλλά και κοινωνικών δράσεων.

ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ

Ακριβώς απέναντι του κτιρίου αυτού βρίσκεται ένα σχεδόν όμοιο του . Κάποιες προφορικές μαρτυρίες λένε ότι το κτίριο κτίσθηκε με υποχρεωτικό έρανο από όλους προς κατοίκους της Καβάλας, με σκοπό να γίνει τουρκικό σχολείο. Ο Τούρκος μεγαλοκτηματίας Χατζή Σικίρ Αγάς, ιδιοκτήτης τότε του κτιρίου, που βρίσκονταν πίσω από το κτίριο αυτό (γνωστό σήμερα στους Καβαλιώτες ως παλιά Μεραρχία) , που βρίσκεται απέναντι, αντιδρούσε στο χτίσιμο του σχολείου μπροστά από την κατοικία του, γιατί θα του περιόριζε τη θέα. Γι' αυτό αντιπρότεινε να χτίσει το σχολείο με δικά του έξοδα, αρκεί να ήταν σε άλλη θέση.

Η πρότασή του απορρίφθηκε. Για το σχεδιασμό και την κατασκευή του Γυμνασίου εργάστηκαν δυτικοευρωπαίοι τεχνικοί, εφαρμόζοντας νεοκλασικές αντιλήψεις της εποχής τους, σε συνδυασμό με στοιχεία της οθωμανικής τέχνης, σύμφωνα με τη γενικότερη κουλτούρα της εύπορης αστικής τάξης των Τούρκων της Καβάλας. Το διδακτήριο, αφού ολοκληρώθηκε το 1910, χρησιμοποιήθηκε ως τουρκικό σχολείο. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων και μέχρι τα 1916 το κτίριο χρησιμοποιήθηκε ως ελληνικό νοσοκομείο. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, το 1922, κατοχυρώθηκε ως περιουσία του ελληνικού δημοσίου και έτσι έγινε το διδακτήριο του Γυμνασίου Αρρένων Καβάλας στην δεκαετία του 1930 αφού για μεγάλο χρονικό διάστημα το είχε ο Στρατός.