Η μάχη της Βαζόπετρας στις Ελευθερές

Απρίλιος 1913, περιοχή Ελευθερών τόπος Βαζόπετρα. Δεκαπέντε παλληκάρια χάνουν την ζωή τους σε μάχη με τους Βουλγάρους. Ο άνεμος όμως της Ελευθερίας πνέει στην περιοχή. Ένα απέριττο μνημείο ελάχιστος φόρος τιμής στους ΗΡΩΕΣ μας θυμίζει την θυσία τους. Κάθε χρόνο ήμασταν εκεί με σεβασμό τιμούσαμε την θυσία των Ηρώων .. φέτος όλα ήταν διαφορετικά . Με φωτογραφίες παρελθόντων ετών τιμούμε την θυσία των νέων εκείνων ανθρώπων, για να είμαστε εμείς σήμερα Ελεύθεροι στον τόπο αυτόν .Για τα γεγονότα της μάχης της Βαζόπετρας ο εξαίρετος Ιστορικός και Δικηγόρος ο φίλος ο καλός ο Θεόδωρος Δημοσθένης Λυμπεράκης γράφει στην ηλεκτρονική σελίδα :

"Τα τελευταία χρόνια, κάθε χρόνο, στις 26 Απριλίου, στην περιοχή "Βαζόπετρα" της δημοτικής κοινότητας Ελευθερών του Δήμου Παγγαίου και συγκεκριμένα πάνω στην επαρχιακή οδό Ελευθερουπόλεως - Ελευθερών και στο σημείο όπου έχει στηθεί μια σεμνή, επιτύμβια στήλη, που πολύ σπάνια θα βρεθεί κάποιος περαστικός να σταματήσει και να την διαβάσει, διοργανώνεται μια τελετή, που έχει σαν σκοπό να θυμίζει μιαν άγνωστη στους πολλούς ηρωική μάχη, από τις πολλές άγνωστες μάχες που έχτισαν το οικοδόμημα της λευτεριάς της Μακεδονίας μας γενικότερα και της περιοχής στην οποία ζούμε ειδικότερα, την "μάχη της Βαζόπετρας".

Στις 26 Απριλίου του 1913 και περί ώρα 03.00 πρωινή, στην πιο πάνω περιοχή της Κοινότητος Ελευθερών, ο 9ος Ελληνικός Λόχος του 20ού Συντάγματος Πεζικού, υπό την ηγεσία του λοχαγού Δημοσθένη Ζωϊτόπουλου, βοηθούμενος από τους κατοίκους (άνδρες και γυναίκες) των Ελευθερών και του Μυρτοφύτου, ενεπλάκη σε μάχη κι αντιμετώπισε μ' επιτυχία τις αριθμητικά υπέρτερες βουλγαρικές δυνάμεις που βρίσκονταν στο τοπικό φυλάκιο και είχαν ενισχυθεί και με άνδρες και πυροβολικό που είχε έλθει από το Πράβι, όπου στρατοπέδευαν.

Αφορμή για τη μάχη αποτέλεσε μια τοπική σύρραξη που έλαβε χώρα μεταξύ στρατιωτών των δύο γειτονικών φυλακίων, (Ελληνικού και Βουλγαρικού), που βρίσκονταν τότε, (προτού ακόμη ξεσπάσει ο Β' Βαλκανικός Πόλεμος), στην περιοχή που αναφέρθηκε.

Η μάχη, που έλαβε χώρα σ' όλο το μήκος του μετώπου που χώριζε τις Ελληνικές από τις Βουλγαρικές δυνάμεις, από τη Νέα Πέραμο μέχρι την Τόβλιανη (σημερινή Εξοχή), είχε σαν αποτέλεσμα να τραπούν σε φυγή οι Βουλγαρικές δυνάμεις, οι οποίες και είχαν βαριές απώλειες, (περισσότερους από 300 και κατ' άλλους 400 νεκρούς, μεταξύ των οποίων ήταν και ο ταγματάρχης Βούλγαρος διοικητής).

Από τους Έλληνες φονεύθηκαν 15 στρατιώτες, (14 στη διάρκεια της μάχης κι ένας που πέθανε αργότερα από τα τραύματά του). Οι φονευθέντες ήταν, ο λοχίας Αλέξανδρος Πετρίτης από την Αθήνα και οι στρατιώτες: Κων/νος Ξανθάκης από τη Γιάνιτσα Μεσσηνίας, Δημήτριος Κοντονής από το Βανάτο Ζακύνθου, Γεώργιος Διάκος από το χωριό Λουκάς Ηλείας, Αναστάσιος Αρέθος από το Σπαρτοχώρι Κερκύρας, Κυριάκος Κυριακίδης από την Αγιά Κύπρου, Ιωάννης Βενιζέλος από το Λαμπάδι Λετρίνων, Κυριάκος Τζώρτζης από την Κύπρο, Τριαντάφυλλος Δεφαράνος από τη Λευκάδα, Νικόλαος Πυρικός από το Ρίπεσι Τριφυλλίας, Κων/νος Πέγκος από τα Μέγαρα, Κων/νος Χατζάρας από τα Περίχωρα Ιωαννίνων, Γεώργιος Σαχινίδης από την Κρίμσκαγια της Ρωσίας, Αριστείδης Λιόφας από το Χατζίμ της Λάρισας και Παναγιώτης Παπαγιάννης από το Παλαιοχώρι Φθιώτιδας. Το πιο συγκλονιστικό ήταν, όμως, το γεγονός ότι όλοι οι φονευθέντες ήταν Έλληνες ομογενείς από την Αμερική, που ήλθαν ν' αγωνιστούν για την ελευθερία της Μακεδονίας μας κι έβαψαν με το αίμα τους τα χώματά μας!

Την επόμενη ημέρα, το πρωί, πλησίασαν στον κόλπο των Ελευθερών τα δύο Ελληνικά πλοία, ο «Κανάρης» και ο «Ιέραξ», που έφεραν φάρμακα και γιατρό και ρίχνοντας μερικές ομοβροντίες με τα κανόνια τους, ανάγκασαν τους Βουλγάρους να συνθηκολογήσουν. Τότε μεταφέρθηκαν οι Έλληνες τραυματίες πάνω στον «Κανάρη», ενώ οι νεκροί θάφτηκαν στα παλιά νεκροταφεία του χωριού.

Τους ηρωικούς άνδρες και γυναίκες, στρατιώτες και πολίτες που έλαβαν μέρος σ' αυτή τη μάχη, θέλοντας να τιμήσει το 1995 η Κοινότητα Ελευθερών, αποδέχθηκε την πρόταση της ακούραστης δασκάλας και ιστορικού, Φωτεινής Μπεϊκάκη και με χρήματα που προήλθαν κατά κύριο λόγο από την πώληση του βιβλίου της τελευταίας, που είχε μόλις κυκλοφορήσει τότε, με τίτλο "Ελευθερές - Βαθιά και ρηχά ιστορικά και λαογραφικά παράρριζα" κι από το οποίο έλαβε ο γράφων αρκετά στοιχεία για το παρόν άρθρο, ενώ παραπέμπει σ' αυτό και για περισσότερες πληροφορίες, έστησε στον τόπο όπου έγινε η μάχη και χύθηκε το αίμα των 15 παλικαριών το σεμνό μνημείο που προανέφερα, το οποίο, πάνω από τα ονόματα των νεκρών και τις ιδιαίτερες πατρίδες τους έχει για προμετωπίδα τους στίχους:

"Δεν πεθαίνουν ποτέ όσοι πέφτουνε στη μάχη για τη νίκη, είναι αθάνατοι κι η δόξα τους ανήκει".

Πιστεύοντας ότι η ιστορική μνήμη είναι ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσει ένας λαός την ελευθερία και την αξιοπρέπειά του, παρακαλώ αναρτώ αυτό το σύντομο πόνημα, επ' ευκαιρία της σημερινής επετείου της μάχης που περιέγραψα, για ν' αντιληφθούμε όλοι, κύρια δε οι νέοι μας, ότι η ελευθερία και η ευμάρεια την οποία απολαύουν στη σύγχρονη Ελλάδα δεν είναι και κυρίως δεν ήταν ποτέ κάτι το αυτονόητο, αλλά γεννήθηκε μέσα «από την κόψη του σπαθιού την τρομερή», μέσα από τους αγώνες και τις θυσίες άλλων, παλαιότερων, νεαρών Ελλήνων, τις οποίες οφείλουμε τουλάχιστον να γνωρίζουμε, για να μπορούμε, αν χρειαστεί στο μέλλον, να τις μιμηθούμε".