Η καθοριστική δεκαετία του 1920

Η Καβάλα την εποχή εκείνη

Μια καθοριστική δεκαετία για την Καβάλα ήταν αυτή του 1920 , χρόνια αλλαγών αλλά και της έλευσης των προσφύγων από τις πατρίδες της Ανατολής.

Ποια ήταν όμως η Καβάλα την εποχή εκείνη; Τα χρόνια εκείνα , από το 1922 έως το 1924 ήταν και χρονιές έντονων πολιτών και πολιτειακών αλλαγών στην χώρα μας, η οποία έβγαινε ιδιαίτερα λαβωμένη από την μικρασιατική καταστροφή και έχοντας να αντιμετωπίσει το μεγάλο θέμα των προσφύγων που είχαν έρθει στην χώρα μας από την Θράκη, τον Πόντο την Μικρά Ασία.

Το πολίτευμα γίνεται Δημοκρατία αφού η σημειωθείσα στρατιωτική επανάσταση ανατρέπει τον Βασιλιά Κωνσταντίνο, ο οποίος εξορίζεται στην Ιταλία όπου πεθαίνει εκεί. Για μικρό χρονικό διάστημα ορίζεται βασιλιάς ο Γεώργιος Β. Οι εκλογές της Δ. Συντακτικής Συνέλευσης γίνονται την 9η Δεκεμβρίου 1923, ο Ελευθέριος Βενιζέλος θριαμβεύει και επιστρέφει στην Ελλάδα. Οι πολιτειακές όμως αλλαγές όμως συνεχίζονται, στην πολύπαθη χώρα, σχηματίζονται οι κυβερνήσεις Γ. Καφαντάρη και Αλ. Παπαναστασίου. Πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας ορίζεται ο Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης.

Στην Δ΄ Συντακτική συνέλευση πληρεξούσιοι από τον ενιαίο , τότε, Νομό Δράμας - Καβάλας είναι για την Καβάλα οι Π. Γκελκεντζόγλου, Σ. Ζερβουδάκης, . Θεολογίτης, Α. Κωνσταντινίδης, Α. Μισίρογλου, Κ. Ντάης, Αχ. Παπαδάτος, Σ. Παπαναστασίου. Ο Νομός Δράμας - Καβάλας είχε έκταση 6050 χιλ. οι κάτοικοι του ήταν 182.593 (από αυτούς 90.216 άρρενες - πρόσφυγες 128.000). Είχε 6 υποδιοικήσεις (Δράμας, Ζυρνόβου, Θάσου, Καβάλας, Νέστου και Πραβίου και την αυτοτελή Περιφέρεια Μπουκιών με 13 συνοικισμούς - ήταν μια στρατιωτική περιοχή μεταξύ των ορεινών περιοχών Δράμας, Ξάνθης και συνόρων με την Βουλγαρία - η οποία στην συνέχεια προσαρτήθηκε πλήρως στην Ελληνική επικράτεια). Σε όλη αυτή την περιοχή υπήρχαν 2 Δήμοι αυτοί της Καβάλας και της Δράμας και 69 κοινότητες.

Οι κάτοικοι του Δήμου ήταν 22939 (περιλαμβάνονται και 294 του χαρακτηρισμένου ως ξεχωριστού οικισμού «Λιμήν Καβάλας». Η πρωτεύουσα της Υποδιοικήσεως και του ομώνυμου Δήμου, η Καβάλα , είχε Δήμαρχο τον Δημήτριο Μοσχοπουλίδη. Στις διοικητικές αρχές η πόλη είναι έδρα της Υποδιοικήσεως, του γραφείου Εποικισμού, του Πρωτοδικείου, της Εισαγγελίας, του Πταισματοδικείου, του Ειρηνοδικείου , του Καπνοκοπτηρίου, του Λιμεναρχείου, της Λιμενικής Επιτροπής, του Μονοπωλίου του Κράτους, της Οικονομικής Εφορίας, του Ταμείου του Τελωνείου, του Ταχυδρομείου, Τηλεγραφείου, τηλεφωνείου του Υποθηκοφυλακείου του Φρουραρχείου και της Υπομοιραρχίας.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Η Καβάλα ήταν τμήμα της Μητροπόλεως Ξάνθης με επίσκοπο Νεαπόλεως τον Πολύκαρπο. Το 1924 δημιουργήθηκε ξεχωριστή Μητρόπολη με πρώτο Μητροπολίτη τον Χρυσόστομο Χατζησταυρου. Οι Ιεροί Ναοί που υπήρχαν, πριν το 1924, ήταν της Παναγίας, του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Αθανασίου , του Αποστόλου Παύλου του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Πολιτισμική η πόλη έτσι υπήρχε ακόμη μια Εβραϊκή συναγωγή, 9 Οθωμανικά τεμένη (η αποχώρηση των Τούρκων από την πόλη ξεκίνησε μετά το 1923) και μια καθολική Γαλλική εκκλησία.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Στην Καβάλα υπήρχε Εμπορικό Επιμελητήριο και ήταν μάλιστα η έδρα της Ανατολικής Μακεδονίας ο δε Εμπορικός Σύλλογος είχε ιδρύσει και Νυχτερινή Σχολή για την εκπαίδευση των εμποροϋπαλλήλων. Τα καπνομάγαζα ήταν πολλά, ενώ οι 12 εταιρείες καπνού απασχολούσαν 20.000 καπνεργάτες. Ο καπνός εξάγονταν από το Λιμάνι της Καβάλας σε Αμερική, Ιταλία, Γαλλία, Ρουμανία, Αίγυπτο, κ.α. . Λειτουργούσαν τα προξενικά πρακτορεία της Αγγλίας, Γαλλίας ,Ιταλίας, Ρωσίας. Επίσης στην Καβάλα υποκαταστήματα είχαν οι Τράπεζες Εθνική, Αθηνών, Ιονική Οθωμανική και Ανατολής.

ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Μόλις το 1928 συναντάμε μια πλήρη καταγραφή του προσφυγικού στοιχείου που ζει πλέον στην Μακεδονία 638.253 άτομα ζουν στην περιοχή αυτή αποτελούν το 45% του πληθυσμού της.

Την απογραφή αυτή πραγματοποίησε η Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας που αναφέρει ότι οι πρόσφυγες αγρότες εγκαταστάθηκαν σε 1385 συνοικισμούς, από αυτούς 942 αμιγείς και 443 ανάμεικτοι με γηγενείς. Όσο για τους αστούς ήταν 41.296 οικογένειες, άτομα 152.989 . Στη πόλη της Καβάλας εγκαταστάθηκαν 5.976 οικογένειες (άτομα 22.446).

Ενδιαφέροντα είναι και τα στοιχεία για τους Τούρκους και Βουλγάρους που αποχώρησαν από την περιοχή της Μακεδονίας μετά τις συνθήκες «Νείγυ» και «Λοζάννης», 329.098 Τούρκοι και 33.800 Βούλγαροι.

Αξίζει να αναφέρουμε την αναλυτική προέλευση των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στο Νομό Καβάλας .

Μικρασιάτες........3596 οικογένειες

Πόντιοι...............2953 οικογένειες

Θρακιώτες............3332 οικογένειες

Καυκάσιοι.............17 οικογένειες

Εκ Βουλγαρίας........3 οικογένειες

Συνολικά 9901 οικογένειες (άτομα 17852).