Η δημιουργία των Μύλων στην Καβάλα

Ήταν η 11η Σεπτεμβρίου 1938, τότε έγιναν τα εγκαίνια της βιομηχανικής μονάδας των Κυλινδρόμυλων «Γιωργής -Νικολετόπουλος» στην Καβάλα. Η ανέγερση τους είχε ξεκινήσει λίγα χρόνια πριν στην δυτική πλευρά της πόλης.

Ήταν η εποχή που η Καβάλα αποτελούσε το κομβικό σημείο για την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, και αυτό γιατί το υπό κατασκευή Λιμάνι , της έδινε την δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στις αγορές . Οι δυο επιχειρηματίες Ανδρέας Γιωργής και Ν. Νικολετόπουλος αποφασίζουν, τότε την κατασκευή ενός συγκροτήματος επεξεργασίας των δημητριακών της ευρύτερης περιοχής. Είναι η εποχή που το προσφυγικό στοιχείο έχει «ριζώσει» στις αγροτικές περιοχές της Καβάλας της Δράμας, των Σερρών της Θράκης.

Οι παραγωγές είναι μεγάλες και οι Μύλοι που υπάρχουν στην περιοχή δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες επεξεργασίας των καρπών της γης. Πρωτοποριακή για την εποχή η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την κατασκευή τους. Μετά από εφτά χρόνια το εντυπωσιακό οικοδόμημα είναι έτοιμο.

Το συγκρότημα κτίσθηκε σε οικόπεδο 4000 τ.μ. και αποτελούνταν από πέντε κτίρια ένα εκ των οποίων το σιλό που έφθανε τα 42 μέτρα.

Την ίδια στιγμή γίνεται και ο μικρός μόλος μπροστά από τα δύο κτίρια. Στο ένα είναι οι μηχανές επεξεργασίας και στο άλλο, τα σιλό, αποθηκεύεται το προϊόν. Με μικρά βαγονέτα μεταφέρεται πάνω σε σιδεροτροχίες στην προβλήτα του μόλου, και από εκεί στα αμπάρια των πλοίων που το μεταφέρουν , το αλεύρι, στις αγορές ανά την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο πόλεμος σταματά κάθε δραστηριότητα, η εγκατάλειψη της υπαίθρου η αφαίμαξη της παραγωγής από τους Βούλγαρους κατακτητές αδρανοποιεί του Μύλους. Οι Βουλγαρικές θέλουν να .. ρίξουν τους μύλους όμως οι πολίτες αντιδρούν, πείθουν τους τοπικούς «άρχοντες» ότι θα τους είναι χρήσιμοι οι μύλοι.. στο μέλλον και για αυτούς.

Οι Βούλγαροι λειτουργούν τους Μύλους, μεταφέροντας την παραγωγή αλεύρων στην Βουλγαρία. Αποχωρώντας το φθινόπωρο του 1944 καταληστεύουν ότι θα μπορούσε να αποσπασθεί, ως κινητό μέσο, από το βιομηχανικό αυτό συγκρότημα.

Με την απελευθέρωση μπαίνουν σε λειτουργία ξανά οι μύλοι από την «Ανώνυμη Εταιρεία» που έχουν δημιουργήσει οι ιδιοκτήτες τους.

Σε έκδοση του 1949 « Η Καβάλα άλλοτε και τώρα» του Δημοδιδασκάλου Σταύρου Ρωμανιά αναφέρονται τα εξής: «Στην Καβάλα υπάρχει ένας κυλινδρόμυλος της Αν Εταιρείας «Γεωργής-Νικολετόπουλος» με απόδοση 100.000 οκάδων άλευρα την ημέρα που τροφοδοτεί σχεδόν όλη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη» . Υπήρξε οργασμός δουλειάς για δέκα κι πλέον χρόνια εδώ δε έκαναν την «πρακτική» τους στα μηχανήματα και οι πρώτοι μαθητές της νεοϊδρυθείσας τότε τεχνικής σχολής «Ο ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ».

Η συνέχεια όμως δεν ήταν καλή για το μέλλον της βιομηχανίας αυτής. Από τον τοπικό τύπο πληροφορούμαστε ότι πεθαίνει στις 19 Ιανουαρίου του 1954 ο Ανδρέας Γεωργής, εκ των ιδιοκτητών των Μύλων.

Τα χρέη συσσωρεύονται η παραγωγή όλο και μειώνεται και στα μέσα της δεκαετίας του 1960 η μονάδα κλείνει όπου όλη η κινητή και ακίνητη περιουσία της περνά στην κατοχή της Εθνικής Τράπεζας πτωχεύει επίσημα το 1969.

Το εντυπωσιακό κτίσμα είχε εγκαταλειφθεί στην τύχη του, ενώ κάποιο υπαίθριοι χώροι του χρησιμοποιούνταν από επαγγελματίες για συνεργεία αυτοκινήτων.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ξεκίνησε συζήτηση για την ανέγερση στο χώρο μέρους του οικοπέδου του Δικαστικού Μεγάρου Καβάλας. Η Εθνική Τράπεζα συναίνεσε στο αίτημα αυτό και παραχώρησε ένα τμήμα, αυτό που ήταν η κύρια μονάδα επεξεργασίας των δημητριακών, ένα άλλο οικόπεδο, δίπλα παραχωρήθηκε από τον Δήμο Καβάλας. Η κατεδάφιση ξεκίνησε, παρά και τις τότε αντιρρήσεις φορέων της πόλης όπως ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων. Σταδιακά γκρεμίστηκε το βιομηχανικό συγκρότημα.

Το 2004 έγινε γνωστό ότι και το υπόλοιπο τμήμα θα κατεδαφιστεί αφού αγοράσθηκε από ιδιώτη.

Υπήρξε και τώρα αντίδραση πολιτών και εκκλήσεις, προς τις τοπικές αρχές αλλά και το Υπουργείο Πολιτισμού, τελικά και παρά την κατάθεση και εκδίκαση ασφαλιστικών μέτρων, τα σιλό των Μύλων έπεσαν με ένα πρωτόγνωρο και εντυπωσιακό τρόπο την άνοιξη του 2005.

Το θέαμα της πτώσης ήταν εντυπωσιακό έγινε αντικείμενο τηλεοπτικών θεμάτων ακόμα και ..ντοκιμαντέρ.

Οι Μύλοι στις δεκαετίες της "ζωής" τους ήταν το σημείο αναφοράς για την πόλη ακόμα και με την πτώση τους αποτέλεσαν θέμα και ..θέαμα για την Καβάλα αλλά και όλη την Ελλάδα.

* Το κείμενο είναι του κ. Κωνσταντίνου Π. Παπακοσμά ο οποίος καταγράφει την νεότερη ιστορία της Καβάλας.