Διοικητικές ιστορίες στην Καβάλα

Του Κωνσταντίνου Π. Παπακοσμά*

Ο Αύγουστος μας θυμίζει ότι η Καβάλα έγινε διοικητικά Νομός το 1924 και συγκεκριμένα στις 11 του μήνα αυτού, μέχρι τότε υπάγονταν στην ..Δράμα. Πρώτος δε Νομάρχης ο Κύπριος στην καταγωγή Θρασύβουλος Μάλλης και πρώτος χώρος που στεγάστηκε η νεοσύστατη Νομαρχία η συνοικία της Παναγίας.

Η ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΡΜΟ

Η Καβάλα ως γεωγραφική περιοχή εντάχθηκε το 1913 από το Ελληνικό κράτος στην ευρύτερη περιοχή με αυτήν της Δράμας, άλλωστε και κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας αυτή η περιοχή είχε ενιαία οντότητα. Ο Νομός της Δράμας- Καβάλας συστήθηκε οριστικά με το Βασιλικό Διάταγμα της 31-3-1915 (Φ.Ε.Κ. 120/1915 τ.Α') «περί διοικητικής διαιρέσεως των νέων χωρών», με έδρα την πόλη της Δράμας. Αυτό το Β.Δ. εκδόθηκε με εξουσιοδότηση του Νόμου 524 της 24 Δεκ. 1914 (Φ.Ε.Κ. 404/1914 τ.Α') «περί διοικητικής διαιρέσεως και διοικήσεως των νέων χωρών». Ο Νομός περιλάμβανε την ίδια περιφέρεια που είχε μέχρι τότε, Νόμος ΔΡΠΔ'/1913 (Φ.Ε.Κ. 41/1913 τ.Α').

Υπήρξαν όμως μια σειρά Διοικητικών μεταβολών τα επόμενα χρόνια και μέχρι το 1924 όπου η Καβάλα ως γεωγραφική οντότητα έγινε ξεχωριστός Νομός στην δομή του Ελληνικού κράτους .

Με το Β.Δ. της 31 ης Μαρτίου 1915, (Φ.Ε.Κ. 120/1915 τ.Α'), ο Νομός Δράμας διαιρέθηκε στις επαρχίες (τότε Υποδιοικήσεις): 1). Δράμας, 2). Καβάλας, στην οποίαν υπήχθη η τέως Υποδιοίκηση Θάσου, 3). Πραβίου (μετά το 1927 μετονομάσθηκε σε επαρχία Ελευθερούπολης) και 4). Νέστου (Σαρή Σαμπάν). Ο διχασμός του 1916 και ο χωρισμός τη; Ελλάδας σε .. δυο κράτη και δυο κυβερνήσεις προκάλεσε αλλαγές και στην δομή του Νομού. Η Θάσος αποτέλεσε ελεύθερο μέρος της Ελλάδος, αφού η περιοχή μας παραδόθηκε στα Γερμανικά και Βουλγαρικά στρατεύματα, τότε με το Διάταγμα της 3 ης Οκτωβρίου 1916 της Προσωρινής Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ. Πρ. Κυβ. 9), που είχε έδρα την Θεσσαλονίκη ανασυστάθηκε η Επαρχία Θάσου, με το διορισμό Υποδιοικητή στο νησί.

Η ομαλότητα, στην ταραγμένη περιοχή μας επέστρεψε δυο χρόνια αργότερα έτσι με το Β.Δ. της 23 ης Οκτωβρίου 1918 (Φ.Ε.Κ. 225/1918 τ.Α'), αποσπάστηκε η Υποδιοίκηση της Θάσου από τη Γενική Διοίκηση της Θεσσαλονίκης και προσαρτήθηκε ξανά στο Νομό Δράμας- Καβάλας.

Στη συνέχεια με το Β.Δ. της 30 ης Ιουνίου 1920 (Φ.Ε.Κ. 158/1920), συστήθηκε στο Νομό Δράμας η Επαρχία Ζυρνόβου, με έδρα το Ζύρνοβο (Νευροκόπι).

Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ

Ο Ν. Καβάλας δημιουργήθηκε με το Νομοθέτημα .3191 της 11 ης Αυγούστου 1924 (δημοσίευση Φ.Ε.Κ. 193/1924 τ.Α') «περί συστάσεως του Νομού Καβάλας», τότε οι επαρχίες Καβάλας, Νέστου, Πραβίου και Θάσου αποσπάστηκαν από το Νομό Δράμας και αποτέλεσαν το Νομό Καβάλας.

Ήταν η 14η Αυγούστου του 1924 που στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης δημοσιεύτηκε διάταγμα στο οποίο αναφέρονταν ότι η μέχρι πρότινος Υποδιοίκηση Καβάλας μαζί με τις υποδιοικήσεις Νέστου. Πραβίου και Θάσου , που υπάγονταν στην Νομαρχία Δράμας - Καβάλας δημιουργεί ξεχωριστή Νομαρχία με την ονομασία «Καβάλλας». Με το ίδιο διάταγμα ορίζονταν ως πρωτεύουσα του νέου Νομού η πόλη της Καβάλας. Πρώτος χώρος που στεγάστηκε η νεοσυσταθείσα Νομαρχία ήταν το κτίριο που βρίσκεται στην οδό Θεόδωρου Πουλίδου 14, στην συνοικία της Παναγίας, και στεγάζει σήμερα υπηρεσίες του Δήμου Καβάλας και τα γραφεία των καθηγητών του 5ου Γυμνασίου. Την εποχή εκείνη η οδός όπου στεγάστηκαν οι πρώτες υπηρεσίες της Νομαρχίας ονομάζονταν Ζαλόγγου, ενώ πρώτος Νομάρχης διορίσθηκε ο Θρασύβουλος Μάλλης, Κύπριος στην καταγωγή.

Ο ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ ΜΑΛΛΗΣ

Ο Μάλλης είχε διατελέσει Νομάρχης του ενιαίου Νομού Καβάλας - Δράμας από τις 26 Φεβρουαρίου 1924 μέχρι τις 3 Μαΐου του ίδιου έτους. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα ο Μάλλης διετέλεσε διευθυντής στην Νομαρχία Κυκλάδων και από το φθινόπωρο του 1924 ήταν Νομάρχης στην Καβάλα. Η θητεία του όμως ήταν βραχύβια αφού από τον Δεκέμβριο του 1924 (19 του μήνα) Νομάρχης ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Στασινόπουλος, που ήρθε στην Καβάλα από την Νομαρχία της Δράμας (είχε θητεύσει εκεί μόλις τρεις μήνες). Η θητεία του Στασινόπουλου ήταν επίσης σύντομη αφού διοίκησε τον Νομό μέχρι τις 11 Ιουλίου του 1925. Ο επόμενος Νομάρχης όμως έμελλε να κάτσει πέντε ολόκληρα χρόνια. Ο Εμμανουήλ Λουλακάκης ήρθε στην Καβάλα στις 17 Αυγούστου 1925 και ήταν Νομάρχης μέχρι τις 6 Φεβρουαρίου 1930. Η συνέχεια της διοικητικής ιστορίας της περιοχής μας σε επόμενο διαδικτυακό σημείωμα μας.

*Ο Κωνσταντίνος Π. Παπακοσμάς καταγράφει την νεότερη ιστορία του τόπου.