Από την Ιατρική σχολή στο Διεθνές Πανεπιστήμιο

Οι ..πινακίδες και η μνήμη

Του Κωνσταντίνου Π. Παπακοσμά*

Βλέποντας στους δρόμους δυτικά της πόλης, πινακίδες που να "οδηγούν" στις εγκαταστάσεις του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, μου ήρθε στην θύμηση ο Μακαριστός Μητροπολίτης μας Κύριος Προκόπιος και ο αγώνας του, ώστε η Καβάλα να αποκτήσει Πανεπιστήμιο. Έναν αγώνα που είχε ξεκινήσει τρία χρόνια μετά την εγκατάσταση του στην Καβάλα, το 1977.

Τότε είχε ηγηθεί της προσπάθειας των τοπικών φορέων που ζητούσαν ίδρυση Ιατρικής Σχολής στην πόλη. Όλο το χρονικό των προσπαθειών το είχε αποτυπώσει και σε μια μικρή έκδοση την οποία είχα την τιμή να μου την χαρίσει. Στην μνήμη του, ένα χρονικό των προσπαθειών , που είχαν ξεκινήσει μια δεκαετία πριν, για την δημιουργία Πανεπιστημίου στην Καβάλα.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ

Από το 1966, οι τοπικοί άρχοντες άρχισαν να πιέζουν τους εκάστοτε κυβερνώντες για την ίδρυση Ιατρικής Πανεπιστημιακής Σχολής. Συντονιστικές επιτροπές , υπομνήματα, επισκέψεις, δηλώσεις, ..διαμαρτυρίες, ευχολόγια και προσδοκίες ακολουθούσαν το καθολικό και δίκαιο αίτημα της περιοχής.

Τον Φεβρουάριο του 1966 στην Καβάλα έρχεται ο τότε Υπουργός Βορείου Ελλάδος Θεόδωρος Μανωλόπουλος (που πολιτεύονταν στην Καβάλα και εκλεγμένος Βουλευτής με την Ένωση Κέντρου αρχικά..) μαζί του είναι υφηγητές του Πανεπιστημίου προκειμένου να εξετάσουν επί τόπου τις δυνατότητες λειτουργίας ιατρικής σχολής. Η επίσκεψη έγινε στο Νοσοκομείο αλλά και στην Νομαρχία όπου σε σύσκεψη ανακοίνωσε την πρόθεση της τότε κυβέρνησης Στεφανόπουλου, να γίνει σχολή στην Καβάλα. Οι φορείς της πόλης «χαιρέτησαν με συγκίνησην την πρωτοβουλίαν.." ήταν εκεί ο βουλευτής Κωνσταντίνος Βενέτης, ο Νομάρχης Λιακόπουλος, ο Δήμαρχος Κωνσταντίνος Τσολάκης ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Βλήτος, ο πρόεδρος ης Ιατρικής Εταιρείας Δημήτρης Αστεριάδης, εκ των πρωτεργατών της διεκδίκησης τότε ,ο πρόεδρος του Καπνεμπορικού συλλόγου Νικόλαος Πετρίδης, ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Τουμανίδης και πολλοί άλλοι.

Οι χώροι που αναφέρονταν τότε για την εγκατάσταση της σχολής ήταν αυτοί του Νοσοκομείου, του Σανατορίου αλλά και του ΤΕΑΦΚΕ στα Καλαφατιά.

Στις 5 Μαρτίου 1966 επιτροπή παραγόντων από την Καβάλα μετέβη στην Θεσσαλονίκη και συνάντησε εκ νέου με κλιμάκιο Υπουργών από την Αθήνα. Στις 5 Απριλίου 1966 πέρασε από την Καβάλα ο τότε Υπουργός Συντονισμού Κώστας Μητσοτάκης είχε δηλώσει: "η Καβάλα προσφέρεται δια την δημιουργία συγχρόνου Ιατρικής Σχολής υψηλού Επιστημονικού επιπέδου, το έργον θα χρηματοδοτηθεί εκ των Δημοσίων επενδύσεων..".

Η κυβέρνηση Στεφανόπουλου καταθέτει στην Βουλή νομοσχέδιο που προέβλεπε την δημιουργία σχολών σε Κρήτη, με έδρα το Ηράκλειο, πολυτεχνική σχολή Λάρισας, Ιατρική σχολή Καβάλας και Ινστιτούτο μεταπτυχιακών σπουδών Αθηνών. Επίσης θα ιδρύονταν τότε Ιόνιος Ακαδημία καλών τεχνών με έδρα την Κέρκυρα.

Για την πόλη της Καβάλας η εισηγητική έκθεση έλεγε ότι υπάρχουν διαθέσιμοι Νοσοκομειακοί χώροι 400 περίπου κλινών. Η Καβάλα είναι το κέντρο της περιοχής όπου η ιατρική περίθαλψη είναι τόσο ανεπαρκής, ώστε να αναζητείται είς αυξουσαν κλίμακα εκτός Ελληνικού χώρου. Το φυσικό περιβάλλον και η γενική κοινωνική ανάπτυξη της πόλης αποτελούν παράγοντς προσελκήσεως διδακτικού προσωπικού. Η αντίδραση όμως πρυτάνεων και κοσμητόρων των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης δεν άφησε να προχωρήσει η ψήφιση του Νομοσχεδίου.

Ο χρόνος περνούσε και μόνο οι εξαγγελίες υπήρχαν, ο τύπος της Καβάλας άρχισε να ρωτά για το .. ζήτημα που ήταν αρχικά θέμα ..εβδομάδων..

Το Υπουργείο Παιδείας απάντησε στην εφημερίδα λέγοντας με επιστολή "... ότι η Κυβέρνησης δεν υλοποίησε είσέτι την αποφασίν της περί ιδρυσέως της Σχολής δια της απαιτουμένης διοικητικής πράξεως, διότι μελετά το θέμα..".

Κυνική χαρακτηρίζει την απάντηση, η εφημερίδα και κάνει αναφορά για τις πολιτικές, ταραγμένες εξελίξεις, την εποχή εκείνη και χαρακτηρίζει βραχύ το βίο της κυβέρνησης.

Ο κόσμος της Καβάλας αντέδρασε τότε και έστειλε ψηφίσματα διαμαρτυρίας στον Βασιλιά, τον πρωθυπουργό τους αρχηγούς των κομμάτων. Φωνές χωρίς .. ανταπόκριση.

Ο ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Η Ιατρική Εταιρία Καβάλας, την εποχή εκείνη, διοργανώνει μια σειρά συμποσίων και συνεδρίων ιατρικού περιεχομένου για να ενδυναμώσει το αίτημα για την δημιουργία τη σχολής. Η διοίκηση της Εταιρείας καλεί διακεκριμένους ξένους και Έλληνες επιστήμονες στην Καβάλα.

Σε ένα από αυτό καθηγητής ιατρικής Χάρη Τούλ αναφέρεται στα πλεονεκτήματα της πόλης που ενδυναμώνουν το αίτημα. Οι ξένοι καθηγητές - γιατροί που έρχονται στην Καβάλα, υποστήριζαν με θερμές δηλώσεις τους την ιδέα αυτή.

Η ιστορική μνήμη καταγράφει μια σειρά γεγονότων και προσπαθειών για την δημιουργία στην Καβάλα της Ιατρικής Σχολής. Το αίτημα αυτό είχε βάσεις ισχυρές αφού στην Καβάλα ο ιατρικός κόσμος είχε μια λαμπρή παρουσία δεκαετίες πριν εκδηλωθεί το αίτημα για την δημιουργία της σχολής.

Υπήρξε όμως και μια συγκυρία νέων επιστημόνων και καθηγητών στην Αθήνα που επιθυμούσαν να γίνουν και άλλες ιατρικές σχολές πλην αυτές των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης.

Την εποχή εκείνη το αίτημα θεωρούνταν "ώριμο" όσο ποτέ άλλοτε και με την πρόθεση της τότε κυβέρνησης για την υλοποίηση του. Οι υπουργοί Υγείας και Βορείου Ελλάδος ήταν ένθερμοι υποστηρικτές της ιδέας δημιουργίας της σχολής. Τα στελέχη των Υπουργείων αυτών είχαν εκπονήσει και σχετικές μελέτες. Η ταραγμένη, πολιτικά, εποχή εμποδίζει την λήψη απόφασης. Το 1967 η έλευση της δικτατορίας αλλάζει άρδην τα δεδομένα, βέβαια στην διάρκεια της επταετίας παραχωρήθηκε οικόπεδο για την ανέγερση των κτιρίων της σχολής ήταν στην περιοχή "Βασιλάκη" εκεί όπου σήμερα έγινε το νέο Νοσοκομείο Καβάλας.

Στην διάρκεια της χούντας το θέμα ..παγώνει , με την επιστροφή στην ομαλότητα δυναμώνει ξανά , όμως τα δεδομένα είναι διαφορετικά . Η Θράκη είναι σε πρώτο πλάνο με την ίδρυση του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου , όπως και τα Γιάννενα . Οι νέες Πανεπιστημιακές σχολές γίνονται σε Αλεξανδρούπολη και Γιάννενα. Η Καβάλα και πάλι εκτός .. Στην δεκαετία του 1980 η Καβάλα αποκτά Τεχνολογικό ίδρυμα είχαν προηγηθεί το ΚΑΤΕ και το ΚΑΤΕΕ στη συνέχεια. Στην δεκαετία του 1990 το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (ΤΕΙ) αποκτά εγκαταστάσεις και σύγχρονο για την εποχή, τεχνολογικό εξοπλισμό , γίνεται ένα από τα καλύτερα Τ.Ε.Ι. στην χώρα με διεθνείς συνεργασίες . Στην δεκαετία του 2000 γίνονται προσπάθειες από την τότε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση για ίδρυση Πανεπιστημίου Ανατολικής Μακεδονίας με την συμμετοχή και των Σερρών. Συσκέψεις, υποσχέσεις και άφθονα δελτία τύπου , καλών προθέσεων. Τελικά επι κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ μετατρέπονται τα Τ.Ε.Ι. σε Πανεπιστήμια , συνενώνονται Πανεπιστήμια και Τ.Ε.Ι. ανά την χώρα και έτσι προκύπτει το νέο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος με την συμμετοχή των Τ.Ε.Ι. Σερρών και Καβάλας και με σχολές σε πολλές πόλεις της Βόρειας Ελλάδας.

Στις φωτογραφίες : Ο Μακαριστός Προκόπιος, υποδοχή στο Αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα του αειμνήστου Πρόεδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τσάτσου το 1976. Οι πρώτες εργασίες για την δημιουργία των εγκαταστάσεων του ΤΕΙ Καβάλας. Το Διεθνές Πανεπιστήμιο στην Καβάλα σήμερα.

*Ο Κωνσταντίνος Π. Παπακοσμάς καταγράφει τη νεότερη ιστορία της πόλης.