Από τα καΐκια στα αμφίπλωρα πλοία…

Το κτίριο του ΞΕΝΙΑ στον Λιμένα

Οι ΣΕΛΙΔΕΣ Ιστορίας Πολιτισμού και Περιβάλλοντος στο σημείωμα αυτό , θα αναφερθούν στη θαλάσσια συγκοινωνία του νησιού της Θάσου με το χερσαίο τμήμα της Καβάλας αλλά και της Κεραμωτής ξεκινώντας από το κοντινότερο σημείο τον Λιμένα με την Κεραμωτή, αλλά και στο κτιριακό συγκρότημα του άλλοτε ξενοδοχείου «ΞΕΝΙΑ» που έχει αφεθεί στην φθορά του χρόνου.

ΜΕ ΤΑ ΚΑΙΚΙΑ

Από την δεκαετία του 1920 έχουμε οργανωμένη συγκοινωνία με καΐκια για την Θάσο από την Κεραμωτή και αντίστροφα . Ο καπ. Μπογδάνης μας περιγράφει ότι μεταπολεμικά υπήρχαν τα καΐκια «Κύκνος» και «Κατερίνα» που είχαν την δυνατότητα να παίρνουν και μία ..κούρσα (αυτοκίνητο) στην πρύμνη . Στην δεκαετία του 1950 , προς τα τέλη εμφανίστηκαν τα πρώτα φέρυ - μπώτ.

ΤΑ ΞΥΛΙΝΑ ΦΕΡΥ - ΜΠΩΤ

Το ΘΑΣΟΠΟΥΛΑ ήταν ένα μικρό φέρυ - μπώτ (τύπου παντόφλα) που είχε ναυπηγηθεί στα τέλη της δεκαετίας του '50 στη Θάσο και έπαιρνε 10-11 ΙΧ. Μαζί με την ΘΑΣΟΠΟΥΛΑ υπήρχε και το επίσης μικρό φέρυ - μπώτ «Μακεδονία» που και αυτό έκανε δρομολόγια μεταξύ Λιμένα και Κεραμωτής μεταφέροντας επιβάτες , εμπορεύματα και λίγα αυτοκίνητα.

Χαρακτηριστικά υπέργηροι κάτοικοι της Θάσου μας διηγήθηκαν ότι κάθε Αύγουστο στις 6, μέρα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος το πρωί περνούσαν στο νησί οι Κεραμωτιώτες και το βράδυ στο πανηγύρι στο χωριό της Κεραμωτής έρχονταν οι Θάσιοι. Τα καΐκια πηγαινοέρχονταν μεταφέροντας κόσμο. Ήταν ένα έθιμο που κράτησε αρκετά χρόνια.

Ο «ΑΛΕΞΗΣ» ΚΑΙ Η «ΜΑΡΙΑ»

Στην δεκαετία του 1960 δυο ταχύπλοα σκάφη ο «Αλέξης» και η «Μαρία» που δρομολογούνται στην γραμμή Καβάλας -Θάσου αλλάζουν τα δεδομένα στην συγκοινωνία . Γρήγορη μετακίνηση πολλά δρομολόγια ημερησίως .Ειδικά το καλοκαίρι τα σκάφη αυτά μεταφέρουν χιλιάδες Καβαλιώτες στο νησί για διακοπές κάθε μέρα .

Ο «Αλέξης» ήταν το πρώτο θαλάσσιο πούλμαν που εμφανίσθηκε στο Βόρειο Αιγαίο, φέρνοντας μεγάλη αλλαγή στη συγκοινωνία Καβάλας-Θάσου. Ξεκίνησε τα δρομολόγιά του το 1959 προσφέροντας πολύ πιο άνετο, σύντομο και ασφαλές ταξίδι από τα Π/Κ καΐκια που μέχρι τότε έκαναν αυτή τη διαδρομή. Με ταχύτητα 14 μίλια μπορούσε να πιάσει Πρίνο σε λιγότερο από μία ώρα, χρόνο καταπληκτικό ακόμη και για τα σημερινά πλοία. Ειδικά για τους Θάσιους καπνεργάτες έφευγε Σάββατο βράδυ από την Καβάλα και τους επέστρεφε Κυριακή βράδυ .
Ναυπηγήθηκε στο Σκαραμαγκά και ιδιοκτήτες του ήταν οι Αριστοτέλης και Ιωάννης Χατζηεμμανουήλ.
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ΄70 «άραζε» στο Λιμάνι της Καβάλας, απέναντι από το κτίριο του Λιμενικού Ταμείου.

Ο «Αλέξης» της οικογένειας Χατζηεμμανουήλ , πιάνει 16 κόμβους και καπετάνιο έχει τον Κάπ σωτήρη Βλαχονίτη όπως μας πληροφόρησε ο Γιάννης Τσούπρας. Για τον «Αλέξη» αλλά και για τα άλλα σκάφη του νησιού μας μίλησε και ο Παναγιώτης Χατζηεμμανουήλ ο οποίος γλαφυρά μας περιέγραψε την ζωή στο Λιμάνι της Θάσου αλλά και της Καβάλας ,ειδικά τις δεκαετίες 1950 -1960 λέγοντας .

«Θυμάμαι πάρα πολλά από τον "ΑΛΕΞΗ" , σε ποιόν παραδιδόταν οι εισπράξεις κάθε απόγευμα, ποιος έκοβε τα εισιτήρια , μηχανικός κ.λ.π . Θυμάμαι το μικρό φορτηγό "ΚΑΝΑΡΗΣ " το οποίο ένα μεσημέρι βυθίστηκε μέσα στο λιμάνι του Λιμένα εντελώς αθόρυβα παρόντες όλοι οι τότε πιτσιρικάδες , έμεινε μερικά χρόνια φαινόταν λίγο το κουφάρι του και το κατάρτι του. Τα γραφεία του φέρυ - μπώτ "Αμφίπολης" του Μοσχίδη ήταν επί της οδού Ε. Βενιζέλου στο κέντρο της Καβάλας και του Παναγιώτη - Γιάννη Χατζηεμμανουήλ του Αλεξίου στη πλατεία Καραολή (συνέταιροι για κάποιο διάστημα ).

ΤΟ «ΘΑΣΟΣ»

Το 1968 δρομολογήθηκε στη γραμμή Καβάλας-Θάσου το επιβατηγό-οχηματαγωγό κλειστού τύπου «ΘΑΣΟΣ», ιδιοκτησίας Ιω.Ζάχαρη- Θ. Αθανασιάδη-Κ. Μπογδάνη, ένα μεγάλο σκάφος που φτιάχτηκε για να ανταποκριθεί στην αυξημένη πλέον τουριστική κίνηση της εποχής.
Καθελκύσθηκε στα ναυπηγεία Ζέρβα και ήταν '' ένα ακόμη επίτευγμα της μικράς ναυπηγοβιομηχανίας Περάματος η πραγματοποιηθείσα την 5ην Αυγούστου καθέλκυσίς του''.
Το ΘΑΣΟΣ ήταν ένα από τα πρώτα Ο/Γ και Ε/Γ που ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα. Δεν ευτύχησε όμως στη διαδρομή , έμεινε ελάχιστα . Τα φέρυ μπόουτ ήταν πιο κατάλληλα για την αντίστοιχη διαδρομή. Τελικά κατέληξε στη διαδρομή Μαρμάρι - Κάρυστος - Ραφήνα.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ

Στην δεκαετία του 1970 και 1980 είχαμε την ραγδαία ανάπτυξη των θαλασσίων συγκοινωνιών με πολλά και μεγάλα φέρυ - μπώτ που εκτελούσαν καθημερινά και πολλά δρομολόγια από την Κεραμωτή προς το νησί και αντίστροφα. Λίγα λόγια για το πλοίο «Άγιος Νικόλαος» που ήταν μια από τις «παντόφλες» που αποτέλεσαν τα βασικά σκάφη σύνδεσης Κεραμωτής Θάσου αλλά και Καβάλας-Θάσου τις προηγούμενες δεκαετίες. Αυτό που έχει μεγάλο ενδιαφέρον είναι η σημερινή του χρήση. Είναι πλέον... ποταμόπλοιο και μάλιστα πιάνει... στην αμμουδιά! Βρίσκεται στην Καραϊβική. Το πλοίο ναυπηγήθηκε το 1966 από την «Ναυπηγική Ελλάς Γρηγ. Ψαρομμάτης».

ΤΑ ΑΜΦΙΠΛΩΡΑ ΠΛΟΙΑ

Στις 30 Απριλίου του 2009 το πρώτο κόκκινο αμφίπλωρο φέρυ - μπώτ περνούσε
τα φανάρια της Θάσου κάτι πρωτόγνωρο για τα μάτια των κατοίκων του νησιού.

. Η «επανάσταση» των αμφιπλώρων στην συγκεκριμένη γραμμή θα είναι γεγονός .Το πρώτο ταξίδι από Θάσο για Κεραμωτή και από Κεραμωτή για Λιμένα έγινε στις 1 Μαΐου του 2009 .

Το Ε/Γ Ο/Γ ΑΓΙΟΣ ΡΑΦΑΗΛ ήταν το πρώτο αμφίπλωρο στην γραμμή και αυτό που έφερε την επανάσταση των αμφιπλώρων ferry στην γραμμή Κεραμωτή - Λιμένας . Το πλοίο κατασκευάστηκε το 2003 στα ναυπηγεία Παναγιωτάκη στην Σαλαμίνα και δραστηριοποιήθηκε στην γραμμή Πέραμα - Παλούκια και παρέμεινε εκεί μέχρι και το 2009 ,οπότε πουλήθηκε και αγοράστηκε απ την εταιρία του Μητσόπουλου την THASSOS FERRIES . Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το πλοίο ήταν βαμμένο σε μπλέ βαθύ χρώμα με κίτρινο ,και όταν πέρασε στην νέα πλοιοκτήτρια εταιρεία βάφτηκε στα κόκκινα, που ήταν και η πρώτη εταιρία που έφερε αμφίπλωρο στην γραμμή ξεκινώντας την αρχή μιας επαναστατικής ακτοπλοϊκής εποχής στο νησί που συνέχισε και ακολούθησαν και οι υπόλοιπες τοπικές ναυτικές εταιρίες . Έτσι σιγά- σιγά τα ''παλιά'' ferry boat άρχισαν να εκλείπουν ακολουθώντας πορείες πωλήσεων σε άλλες χώρες και έτσι ένας κύκλος έκλεισε ,ανοίγοντας έναν πιο σύγχρονο και λειτουργικό.

ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «ΞΕΝΙΑ»

Στον Λιμένα στην φθορά του χρόνου έχει αφεθεί το κτιριακό συγκρότημα του ξενοδοχείου «ΞΕΝΙΑ» . Κάποτε έσφυζε από ζωή αποτελούσε το καμάρι του νησιού και βοήθησε στην τουριστική του ανέλιξη. Το κτίριο αυτό έγινε στην δεκαετία του 1960 ενώ οι σκέψεις για ένα ξενοδοχείο στα πρότυπα της εποχής που ξεκινούσε και ο Ε.Ο.Τ. πανελλαδικά ξεκίνησαν στην δεκαετία του 1950. Η τεχνική υπηρεσία του Ε.Ο.Τ. επέβλεψε την κατασκευή του έργου με τους Αρχιτέκτονες του Ε.Μ.Π. Χαράλαμπο Σφαέλο, Κωνσταντίνο Σπανό και Ελένη Σπανού - Σουφλή. Η επίβλεψη έγινε από τον Α. Οικονόμου και η εργοληπτική εταιρεία ήταν του Θεόδωρου Τσαβαχίδη.Το Ξενία Θάσου έχει συνολική έκταση 3.056,50 τ.μ.

Το πρόγραμμα «Ξενία» περιλάμβανε πάνω από 70 κτίρια τουριστικών καταλυμάτων και πολλές παρεμφερείς εγκαταστάσεις (τουριστικά περίπτερα, πλαζ, οδικούς σταθμούς κ.ά.) που βρίσκονταν κατανεμημένα σε όλη την ελληνική επικράτεια. Η κατασκευή των Ξενία άρχισε στην δεκαετίας του '50, όταν μια ευνοϊκή συγκυρία έφερε μια ομάδα Ελλήνων αρχιτεκτόνων που αποτελούσαν κατά πολλούς την αρχιτεκτονική ελίτ της εποχής, στις υπηρεσίες μελετών του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού Επικεφαλής της ομάδας των αρχιτεκτόνων ανέλαβε ο Άρης Κωνσταντινίδης, ένας από τους πιο σημαντικούς αρχιτέκτονες της μεταπολεμικής Ελλάδας. Κατά το σχεδιασμό τους επιδιώχτηκε η επιλογή του κατάλληλου χώρου και προσανατολισμού, η ένταξη στο τοπίο, η σχέση του εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, οι λιτές γραμμές τους, το επιτυχημένο και τότε πρωτόγνωρο «πάντρεμα» της πέτρας και του ξύλου, η απλότητα και σαφήνεια της μορφής και η ένταξη των μονάδων αυτών στη ζωή του κάθε τόπου. Δεν είναι τυχαίο που τα Ξενία βρίσκονται αδιαμφισβήτητα στις πλεονεκτικότερες θέσεις κάθε περιοχής.

Στο εξαιρετικό βιβλίο της Μυριάνθης Μουσσά, «Μεταπολεμικός Μοντερνισμός - Αρχιτεκτονική , Πολιτική και Τουρισμός στην Ελλάδα (1950-1960) που εξέδωσε το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο το 2012 αναγράφονται πολλά στοιχεία για το ξενοδοχείο στο Λιμένα και παρατίθενται και πολλές φωτογραφίες από την κατασκευή του.

Στις φωτογραφίες που αναρτούμε :

(1) Η παραλία του Λιμένα στην δεκαετία του 1960 γεμάτη ζωή , άνθρωποι αυτοκίνητα, εμπορεύματα. Το φέρυ - μπώτ «Αμφίπολις» αλλά και το ΞΕΝΙΑ στο βάθος αριστερά.

(2) Το «πούλμαν» όπως ονόμαζαν οι Καβαλιώτες τον «Αλέξη» στον μώλο του Λιμένα και αριστερά του ο «Κύκνος» που εκτελούσε δρομολόγια «πιάνοντας» Κεραμωτή και Καβάλα.

(3) Το κτιριακό συγκρότημα του «ΞΕΝΙΑ» στο Λιμένα της Θάσου την δεκαετία του 1960 έτοιμο να δεχθεί τους επισκέπτες του νησιού.